Samenvatting

Bij de besluitvorming omtrent de last onder dwangsom komt de afdeling handhaving van Rijkswaterstaat West Nederland-Zuid een ruime mate van beleidsvrijheid toe. De discretionaire bevoegdheid zorgt voor een spanningsveld. Door de terughoudende toets van de rechter op dit gebied ligt er een belangrijke taak voor de afdeling handhaving voor wat betreft de invulling van het beleid.
Het doel van dit onderzoek voorziet in een advies in de vorm van aanbevelingen aan de afdeling handhaving omtrent de besluitvorming van de last onder dwangsom. De afgelopen drie jaar zijn er zeventien zaken geweest waar één of meerdere dwangsombeschikkingen zijn uitgevaardigd. Toch blijkt na meerdere jaren dat de handhavingstrajecten nog steeds voortduren. Bezwaar- en beroepsprocedures zorgen voor een juridische strijd terwijl de overtredingen blijven voorkomen.
Het onderzoek is gebaseerd op literatuur-, praktijk- en dossieronderzoek. Het onderzoek vangt aan met een uitgebreid theoretisch kader waar alle aspecten van de dwangsom nader worden toegelicht. Uit dit onderzoek blijkt de summiere handvatten die de wetgever en de rechtspraak aan de besluitvorming hebben meegegeven. In de tweede fase van het onderzoek wordt het proces van besluitvorming door de afdeling handhaving zelf nader uiteengezet. Allereerst wordt de relatie vergunningverlening en handhaving nader uiteen gezet. Zo blijkt dat hoe vager de norm, hoe lastiger het is om effectief te handhaven. Vervolgens wordt in kaart gebracht hoe de werkwijze binnen de afdeling verloopt via het beslisteam. Binnen het beslisteam wordt gewerkt met de landelijke handhavingsstrategie. Dit document wordt zowel door Rijkswaterstaat als omgevingsdiensten toegepast en schetst een algemeen kader voor de besluitvorming. Met de besluitvorming uit de wetgeving en de besluitvorming in de praktijk zijn de dossiers onderzocht. Zo is gebleken dat de dwangsombeschikkingen zich toespitsen op het niet melden van een ongewoon voorval en het doelmatig en oordeelkundig gebruik maken van de zuiveringstechnische werken. De complexiteit van de zuiveringstechnische werken maakt dat het vooraf moeilijk in te schatten is welke herstelmaatregelen in de dwangsombeschikking opgenomen dienen te worden. De aanbevelingen richten zich zodoende op een verschuiving van correctief handhaven naar preventief handhaven. Door een preventief toetsingskader toe te passen wordt de drijver van een inrichting in een eerder stadium bewust van het doelmatig en oordeelkundig gebruiken van de zuiveringstechnische werken. Op deze manier heeft de afdeling handhaving goed zicht op de complexe materie van de zuiveringstechnische werken welke is aangereikt door de drijver van de inrichting zelf. Zodoende ontstaat er minder discrepantie tussen de interpretatie van de vergunningsvoorschriften tussen de afdeling handhaving en de drijvers van de inrichtingen.