Samenvatting

Dit onderzoeksverslag is geschreven voor de studie Master Educational Needs. In deze scriptie staan de communicatieve vaardigheden en de executieve functie ‘inhibitie’ van het jonge kind met een taalontwikkelingsstoornis centraal. Taalvaardigheid en communicatie zijn noodzakelijk voor ieder kind om zich sociaal te kunnen handhaven in de maatschappij (Burger, Wetering & Weerdenburg, 2012). Vanuit de leerkrachten van de kleuterbouw op school kwam naar voren dat er op school behoefte is aan handvatten voor het stimuleren van communicatieve vaardigheden. Op school wordt er gewerkt met het programma LVS-CV (Rozendaal & Creemers, 2012). In dit programma worden 10 hoofddoelen beschreven die de leerlingen aan het eind van de basisschool zouden moeten beheersen. De leerkrachten geven ook aan dat ze moeite hebben met de ongerichtheid van de leerlingen tijdens kringgesprekken (niet gericht zijn op de spreker, door elkaar heen praten) en de korte aandachtsboog van de leerlingen tijdens de lessen (opstaan van de stoel, kijken uit het raam). De onderzoeksvraag voor dit praktijkgerichte onderzoek is als volgt: Hoe kan door de communicatieve vaardigheden te stimuleren de executieve functie ‘inhibitie’ van kleuters met een TOS versterkt worden? De onderzoeksstrategie die toegepast wordt in dit onderzoek is een case study in samenhang met een actieonderzoek (Lange, Schuman & Montessori, 2011). Het onderzoek richt zich op drie leerlingen, die na de startmeting het meeste moeite hebben met de inhibitie. Door gericht de communicatieve vaardigheden te stimuleren is getracht de inhibitie van de leerlingen te versterken. Door middel van een logboek zijn alle vorderingen vastgelegd. Video observaties en een kijkwijzer zijn ingezet om nauwkeurig te kijken naar vooruitgang bij de leerlingen. Bij de betrokken leerkracht, logopedist en assistentes zijn interviews afgenomen om in kaart te brengen welk gedrag de leerlingen tijdens de kring laten zien en hoe deze veranderd. Het onderzoek wijst uit dat de executieve functie ‘inhibitie’ te versterken is door de communicatieve vaardigheden specifiek te stimuleren bij leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis. Na zes weken onderzoek zijn de communicatieve vaardigheden ‘aandachtig luisteren’ en ‘beurtname’ van de leerlingen in kaart gebracht middels een interview, observatie en een kijkwijzer. Uit deze onderzoeksmethoden komt naar voren dat de ‘inhibitie’ van de drie leerlingen is versterkt tijdens de kringmomenten.