Samenvatting

Dit onderzoek is een actie-onderzoek. Als topic heb ik het domein leervaardigheden, oftewel ‘leren leren’ gekozen omdat er op dit gebied te weinig aanbod was voor deze leerlingen. Ik heb gezocht naar onderwijsbehoeften, meetinstrumenten en interventies. Deze heb ik verwerkt in een groepsplan. Door de ontwikkeling van de leerlingen te meten kon ik zien of er groei was op het gebied van leervaardigheden. Door handelingsgericht werken heb ik de onderwijsbehoeften, doelen, interventies en ontwikkeling kunnen beschrijven en evalueren. Daarbij bleek -overeenkomstig met de theorie van Kaplan (2004)- dat er zowel gezamenlijke- als individuele onderwijsbehoeften bestaan. Ook in de doelen die de leerlingen uit een keuze van 21 zelf bepaalden was overlap en onderscheid te zien. Door de lessen aan te passen en toe te spitsen op de individuele doelen kon ik gehoor geven aan de verschillen, ook al bleef de kern van de les voor iedereen hetzelfde. Ik heb een nul- tussen- en eindmeting gedaan aan de hand van een vragenlijst die gebaseerd is op de Doelen- en Vaardighedenlijst (DVL) (Te Boekhorst, 2010). Daarnaast heb ik lesevaluaties van de leerlingen en mijzelf meegenomen in het onderzoek. Ik heb interviews gehouden en het onderdeel ‘werkhouding’ uit Viseon (Cito, 2004), een instrument voor de sociaal-emotionele ontwikkeling geanalyseerd. In de drie metingen is een duidelijke groei waarneembaar. De meting door middel van Viseon blijkt af te wijken van de metingen in de vragenlijsten. Dat lijkt tegenstrijdig omdat zowel de vragenlijsten als de Viseon-leerlingenlijst vragen om de eigen visie van de leerling. Verder onderzoek is dan ook gewenst. De ontwikkelde manier van handelingsgericht werken kan in de plusklassen van basisschool X ook ingezet worden voor de domeinen ‘leren leven’ en ‘leren denken’ (Peters, 2008). Daarvoor zijn andere onderdelen uit Viseon en de DVL nodig en andere leerlijnen. Scholen die handelingsgericht willen werken in de plusklassen kunnen profijt hebben van de aanpak zoals beschreven in dit onderzoek. Instrumenten, aanpak en leerlijnen dienen dan aangepast te worden aan de context