Samenvatting

“Leren is duidelijke leerdoelstellingen creëren op het gebied van kennis, inzicht, metacognitie, zelfsturing en denkvermogen. Leren is zelf zaken uitzoeken. Reflecteren op het leren is onmisbaar om de leerervaring te verzilveren (Ebbers & Wientjes, 2007). Met deze definitie van leren heb ik, in een veilige leeromgeving waar leerlingen zich allemaal gehoord en gezien voelen, onderzoek gedaan naar het effect van ‘peergroeplessen op maat’ voor (hoog)begaafde leerlingen. Ik ben met deze peergroep gedurende twee maanden doelgericht gaan werken aan het inzichtelijk maken van hun eigen talenten en vaardigheden. Ik heb de leerlingen begeleid in het formuleren en nastreven van hun eigen leerdoelen met als doel hun leervaardigheden te vergroten. De zes (hoog)begaafde leerlingen die ik heb geselecteerd hebben met ontwikkelingsgelijken een leerprogramma gevolgd. Binnen dit onderzoek wordt verondersteld dat het mogelijk is om de autonomie van leerlingen te vergroten via een interventie in het ‘leren leren’. Er is daarom onderzocht of het formuleren en nastreven van eigen leerdoelen een positief effect heeft op de leervaardigheden. Om leerlingen in staat te stellen hun eigen leerdoelen te formuleren en na te streven, werd er tijdens de peergroeplessen gewerkt aan het inzichtelijk maken van hun eigen kwaliteiten en vaardigheden. Daarbij werd er gebruik gemaakt van het kernkwaliteitenspel (Ofman en Heemeijer, 2009), het Leervaardighedenspel en het Werkboek Leervaardigheden van Bureau Talent (2015). Het onderzoek heeft zowel kwantitatieve als kwalitatieve data opgeleverd. De kwantitatieve data zijn verzameld met behulp van vragenlijsten over leervaardigheden (bijlage 3, 4 en 5). Voor de kwalitatieve data is gebruik gemaakt van semigestructureerde interviews (bijlage 6, 7 en 8) en een logboek dat gedurende de gehele interventieperiode door elke deelnemende leerling is bijgehouden (bijlage 9). De eindmeting geeft aan dat er in vrij grote mate versterking heeft plaatsgevonden van de leer- en denkvaardigheden van de deelnemende leerlingen (met een IQ van boven de 120). Ook is zichtbaar geworden dat het stellen van eigen doelen bijdraagt aan het inzicht in het eigen leerproces. Naar aanleiding van dit onderzoek heb ik onze school aanbevolen om de pilot peergroep (de GOLD² lessen) voort te zetten, uit te breiden en in het schoolbeleid op te nemen. Daarbij is het van belang dat de expertise op het gebied van (hoog)begaafdheid up-to-date gehouden wordt. Het bewustmaken en coachen van mentoren en docenten op het gebied van (persoonskenmerken van) (hoog)begaafde leerlingen zal een belangrijke taak zijn voor de (hoog)begaafdheidsspecialist. (Hoog)begaafde leerlingen hebben namelijk baat bij een combinatie van peergroeponderwijs en differentiatie binnen de reguliere lessen (bijlage 1, verwerkingsopdracht LBGF 5