Samenvatting

In dit verslag staat een onderzoek beschreven dat plaats heeft gevonden op een ZMLK-school (Zeer moeilijk lerende kinderen). Op deze school zitten leerlingen met een verstandelijke beperking en er komen verschillende stoornissen voor, waar autisme er één van is. Een leerkracht in groep VSO2 (voortgezet speciaal onderwijs) ervaart problemen met een leerling op het gebied van de sociaal-emotionele ontwikkeling. Het gaat om een jongen van 17 jaar met de comorbiditeit van Gilles de la Tourette, ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) en McDD (Multiple complex Developmental Disorder). Doordat er McDD veel overeenkomsten heeft (American Psychiatric Association, 2013) met de autismespectrumstoornissen wordt er in het theoretisch kader veelal over autisme gesproken. De problemen die worden ervaren bestaan uit woedeaanvallen, brutaliteit en een problematische omgang met zijn omgeving. De onderzoeksvraag die centraal staat in dit onderzoek is de volgende: Hoe kan ik als leerkracht door goede beeldvorming, met name in de basale voorwaarden, zoveel mogelijk tegemoetkomen aan de onderwijsbehoeften van C., zodat dit hem ontwikkelkansen biedt in zijn sociaal-emotionele vaardigheden? In het theoretisch kader wordt beschreven hoe mensen met een verstandelijke beperking en autisme zich ontwikkelen in de sociaal-emotionele vaardigheden. Dit is bij mensen met een verstandelijke beperking een vertraagd proces, zoals Dösen (2008) beschrijft. Mensen met autisme kunnen problemen hebben in de sociale interactie, communicatie en de verbeelding. Dit kan tot vervelende situaties leiden, voor de desbetreffende persoon en de omgeving. De criteria van Towbin (1993) zijn in hoofdstuk 2 opgesomd. Hier is gekeken naar welke criteria de casus leerling aan voldoet. Uit het (praktijk)onderzoek is gebleken dat de leerling C. behoefte heeft aan duidelijkheid door middel van visualisatie. Dit wil zeggen dat de omgeving aangepast moet worden aan de onderwijsbehoeften van C. zodat hij zich optimaal kan ontwikkelen op sociaal-emotioneel gebied. De leerkrachten kunnen deze omgeving aanpassen door gebruik te maken van beeldvorming. Deze beeldvorming kan weergegeven worden in een plan, zoals een opdrachten- en/ of afsprakenformulier