‘Het vergevingsgezinde fietspad’
focus op de oudere e-fietser: een onderzoek naar de verkeersveiligheid van ouderen op een elektrische fiets.‘Het vergevingsgezinde fietspad’
focus op de oudere e-fietser: een onderzoek naar de verkeersveiligheid van ouderen op een elektrische fiets.Samenvatting
Nederland is hét fietsland bij uitstek. Ongeveer 26 procent van alle verplaatsingen gaat per fiets, dit aandeel is nergens anders op de wereld zo hoog. Sinds een aantal jaren is de elektrische fiets enorm in opkomst. Het gebruik van de elektrische fiets neemt echter ook nieuwe onveiligheden met zich mee. De combinatie van verhoogd risico en toename in het gebruik zal naar verwachting het aantal ongevallen, vooral onder ouderen, toenemen. De richtlijnen van het CROW voor het fietsverkeer stammen uit 2006. In die tijd was de elektrische fiets nog maar nauwelijks in het verkeer aanwezig.
Uit de ongevalsanalyse blijkt dat veel enkelvoudige ongevallen te maken hebben met de berm of de rand van het fietspad. Waarbij er door fietsers vooral vaak tegen een hoge trottoirband gebotst wordt. Verder zijn obstakels en discontinuïteiten oorzaken van enkelvoudige ongevallen. Ook zijn er ongevalsoorzaken te vinden in de verschillende types fietsvoorzieningen en verhardingen.
De richtlijnen van het CROW beschrijven welke fietsvoorziening het beste bij bepaalde kenmerken pas en hoe deze dan ingepast moet worden. Ook wordt beschreven waar rekening mee moet worden gehouden bij het inrichten van fietspaden. In deze richtlijnen is nog geen rekening met de elektrische fiets gehouden. Wellicht is de beleving en het gedrag van de ouderen op een elektrische fiets anders dan de richtlijnen voorschrijven.
De elektrische fiets heeft namelijk een groter gewicht dan een normale fiets. Ook is de snelheid van de elektrische fiets hoger. Hij biedt een ondersteuning tot maximaal 25 km/u. De elektrische fietsen onderling verschillen ook van elkaar. De ene heeft een motor in het voorwiel en een andere onder de trapas. Ook in het reageren van de motor zit verschil. Als een fietser af moet remmen moet de motor ook direct stoppen met ondersteuning leveren. Wanneer dit niet het geval is kunnen er onveilige situaties ontstaan.
Naast de elektrische fiets spelen ook de ouderdomskwalen een oorzaak in de enkelvoudige ongevallen. Ouderen krijgen te maken met fysieke problemen als vermindering van het zicht en gehoor. Ook kunnen ouderen minder soepel bewegen en daardoor moeizamer reageren op onverwachte verkeersituaties. De combinatie ouderen op een elektrische fiets kan daarom leiden tot onveilige situaties.
In dit onderzoek is het gedrag en de beleving van ouderen op een elektrische fiets met ouderen op een normale fiets vergeleken. Daarvoor hebben 32 ouderen een vooraf bepaalde route gefietst door Zwolle. De route bracht de deelnemers over verschillende typen fietsvoorzieningen en verhardingen. Bij terugkomst is de deelnemers een interview afgenomen. In dit interview is naar de beleving van de route gevraagd.
Opvallend aan de resultaten is dat de snelheid van de elektrische fietsgebruikers slechts 1 km/u hoger ligt. De ouderen op een elektrische fiets vinden de onderzochte situaties minder onveilig dan ouderen op een gewone fiets. Ouderen geven aan moeite te hebben met complexe en onoverzichtelijke situaties. Dit is ook terug te zien in het gedrag. Verder zijn de verschillen tussen de ouderen op een elektrische fiets in vergelijking met ouderen op een gewone fiets klein.
Wanneer de resultaten van dit onderzoek naast de richtlijnen van het CROW gelegd worden vallen een aantal dingen op. Zo blijkt de vetergang waarmee het CROW rekent kleiner te zijn dan de vetergang van de deelnemers aan dit onderzoek. Ook is gebleken dat de obstakelafstand die het CROW hanteert ten opzichte van trottoirbanden niet geschikt is voor ouderen op een elektrische fiets. Om de veiligheid van ouderen op een elektrische fiets te verbeteren is verstandig om te gaan rekenen met een grotere vetergang en obstakelafstand. Verder lijken veel onveilige situaties voor te komen op fietsstroken en straten zonder fietsvoorziening. De keuze voor deze typen fietsvoorziening wordt daarom ook voor ouderen op een (elektrische) fiets afgeraden. Voor een veilige inrichting van een fietspaal is het van belang dat er voldoende ruimte tussen de palen aanwezig is. De oudere op een elektrische fiets rijdt namelijk dichter naar het midden van het fietspad bij het passeren van een fietspaal. Tot slot is ervaren ouderen op een (elektrische) fiets meer onveiligheden wanneer er veel verkeer aanwezig is. Het vele verkeer leidt af van de weg waardoor er onveilige situaties kunnen ontstaan. Te weinig verkeer kan echter ook voor onduidelijkheid zorgen. Zo is gebleken dat sommige ouderen aan de verkeerde kant van de weg fietsen wanneer alleen daar een fietsstrook aanwezig is.
Organisatie | Hogeschool Windesheim |
Opleiding | Mobiliteit |
Afdeling | Domein Techniek |
Partner | Royal HaskoningDHV te Amersfoort |
Datum | 2014-06-12 |
Type | Bachelor |
Taal | Nederlands |