Samenvatting

Over de val van Java in maart 1942 en de snelle ondergang van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) en de geallieerde strijdkrachten op Java in de oorlog tegen Japan, is vrij veel geschreven. Daarbij is echter opvallend weinig, nagenoeg geen, aandacht geschonken aan de samenhang tussen de operaties van land- en luchtstrijdkrachten en de verschillende effecten van de inzet van Air power, waar onder de psychologische gevolgen. Toch blijken bij nadere beschouwing juist deze factoren van cruciaal belang te zijn geweest. Onderwerp van deze studie vormt het tweede grote treffen tussen geallieerde en Japanse
strijdkrachten in de eindstrijd om Java, de zogenaamde Slag om de Tjiater-pas. Dit betrof de strijd tussen geallieerde en Japanse land- en luchtstrijdkrachten om de toegang tot de Bandoengse hoogvlakte, in de periode van 5 tot en met 7 maart 1942. De beschikbaarheid van luchtsteun voor de wederzijdse grondstrijdkrachten speelde in dit treffen een cruciale rol. Met het veroveren van de Tjiater-pas lag voor de Japanners de weg naar Bandoeng open, een stad waar zich niet alleen alle belangrijke geallieerde militaire en civiele hoofdkwartieren bevonden, maar die bovendien uitpuilde van de vluchtelingen uit de diverse delen van de Indische archipel, alsmede uit Malakka en Singapore. Op last van de gouverneur-generaal van Nederlands-Indië mocht in en rond Bandoeng dan ook niet worden gevochten. De val van de Tjiater-pas betekende daarmee in feite de val van Java.