Samenvatting

Samenvatting
In 2012 presenteerde Hogeschool Inholland de notitie ‘Presteren in verbinding’, waarin een aantal prestatieafspraken waren opgenomen met de toenmalige staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Een van die afspraken richtte zich specifiek op vwo’ers, en het ontwikkelen van een traject dat hen de mogelijkheid biedt om versneld een hbo-opleiding te doen.
In navolging van deze afspraak heeft de opleiding Communicatie in Diemen opdracht gekregen om, bij wijze van pilot, de vierjarige bacheloropleiding te vertalen naar een driejarige opleiding voor vwo’ers. Onderzoek van Hendriks (2014) heeft voorzien in een leerplanschema op mesoniveau dat aangeeft op welke wijze het programma versneld kan worden gerealiseerd. Eén van de implicaties was het integreren van het projectonderwijs in jaar 2, waarbij de drie afzonderlijke projecten De Organisatie, De Strategie en The Corporate Story worden samengevoegd naar een nieuw project van één semester. De manier waarop dit kan worden vertaald naar een onderwijsontwerp op microniveau vormt de focus van dit onderzoek, dat is uitgevoerd ter afronding van de masteropleiding Leren & Innoveren. Met dit doel is een ontwerpgericht onderzoek uitgevoerd met als centrale vraag: “Wat zijn de kenmerken van een herontwerp voor project The Corporate Story in jaar 2 van de driejarige bachelor Communicatie bij Inholland in Diemen, dat vwo’ers in het hbo optimaal ondersteunt bij het realiseren van de gewenste ontwikkeling op de vereiste competenties?”. Op basis hiervan zijn 8 deelvragen geformuleerd, verdeeld over een vooronderzoeksfase en een prototyping fase.
Tijdens de vooronderzoekfase is op basis van literatuuronderzoek, documentenanalyse, semigestructureerde interviews en het bestuderen van good practices gezocht naar de bouwstenen voor een herontwerp. Uit de theorie zijn de essentiële ontwerpkenmerken van projectonderwijs in het hbo gedestilleerd en is antwoord gegeven op de vragen wat de kenmerkmerken van vwo’ers zijn en hoe projectonderwijs hier optimaal op kan aansluiten. Verder is er een breed repertoire aan didactische strategieën in kaart gebracht, die docenten in staat stelt het leren van vwo’ers ‘op maat’ te faciliteren. Via een contextanalyse is bepaald welke randvoorwaarden en beperkingen er gelden vanuit de opleiding. Verder hebben semigestructureerde interviews met zowel docenten als studenten van de communicatieopleiding inzicht gegeven in de gebruikerswensen. En heeft een interview met Marcel Bilow van TU Delft en het bestuderen van een videocasus van de VU Amsterdam, laten zien hoe er in de praktijk - met succes - door vwo’ers aan projecten is gewerkt, en wat hierbij belangrijke bouwstenen zijn.
In de ontwerpfase zijn eerst alle uit de deelonderzoeken verkregen bouwstenen gedeeld met het ontwikkelteam in de rol van critical friends. Naar aanleiding van hun input, zijn deze door de onderzoeker vervolgens teruggebracht naar een programma van 34 ontwerpeisen aan het nieuwe project. Op basis van een ontwerpmodel dat door de onderzoeker is gedeconstrueerd uit bestudeerde literatuur, is een eerste prototype ontstaan in de vorm van een projectontwerp- en planning in drie opeenvolgende projectdelen die aangeeft op welke wijze vwo’ers kunnen worden ondersteund bij het realiseren van de gewenste ontwikkeling op de gestelde competenties. Vervolgens is dit eerste prototype voorgelegd aan dezelfde critical friends als bij de start van de ontwerpfase, met de vraag om het te scannen op de relevantie, consistentie en verwachte bruikbaarheid. Op basis van hun feedback is een tweede prototype uitgewerkt in de vorm van een gedeeltelijk gedetailleerd product met speciale aandacht voor de workshops en een iets concreter uitgewerkte invulling van projectdeel B.
Voor de te lanceren opleiding Communicatie Diemen betekent dit dat er nu een gedeeltelijk gedetailleerd ontwerp ligt dat in vervolgonderzoek met de eindgebruikers kan worden getest, door
VI
een walkthrough te organiseren waarbij studenten en docenten kunnen reageren. Hiermee kan worden vastgesteld wat volgens hen de plussen en minnen van het ontwerp zijn, waarna het projectontwerp klaar is om in de pilot te worden uitgeprobeerd. Verder wordt geadviseerd de evaluatieve bijvangst van dit onderzoek, in de vorm van wensen en behoeftes met betrekking tot het projectonderwijs in jaar twee, aan te grijpen om ook het huidige onderwijs verder mee te verbeteren. Het stappenplan voor projectonderwijs in het hbo kan hierbij een mooie leidraad zijn.