Zijn wij er klaar voor?
Kwalitatief onderzoek naar ethische dilemma’s en ethiekondersteuning onder verpleegkundigen werkzaam bij Allévo thuiszorgZijn wij er klaar voor?
Kwalitatief onderzoek naar ethische dilemma’s en ethiekondersteuning onder verpleegkundigen werkzaam bij Allévo thuiszorgSamenvatting
Achtergrond:
Zorg verlenen gaat onvermijdelijk gepaard met de confrontatie met ethische dilemma’s. Ethische dilemma’s kunnen ertoe leiden dat zorgverleners in een negatieve spiraal terecht komen en zich distantiëren van hun werk. Ethiekondersteuning is gericht op het ondersteunen van professionals in het omgaan met ethische dilemma’s. Allévo Goes heeft nog geen manier van ethiekondersteuning geïmplementeerd. Hierdoor is het doel van dit onderzoek ontstaan: inzicht krijgen in welke zorgistuaties als ethisch dilemma ervaren worden door (wijk)verpleegkundigen werkzaam bij Allévo Goes, hoe hier mee omgegaan wordt en of er behoefte is naar ethiekondersteuning.
Methode:
Het onderzoek is kwalitatief van aard. Met behulp van een topcilijst, opgesteld aan de hand van de literatuur, zijn semi-gestructureerde interviews gehouden. Zeven mbo- of hbo verpleegkundigen, met minimaal twee jaar werkervaring in de thuiszorg, zijn geïnterviewd.
Resultaten:
Iedere respondent ervaart ethische dilemma’s in de dagelijkse praktijk. Vijf van de zeven verpleegkundigen geven aan meer ethische dilemma’s te ervaren in vergelijking met het begin van hun carrière. Complexiteit, psychatrische patiënten, familie, de terminale fase, grenzen stellen en autonomie worden het meest genoemd als aanleidingen voor een ethisch dilemma. Er is behoefte aan een een praktische werkvorm die geïntergreerd kan worden binnen een regulier overleg.
Discussie:
De grote meerderheid van de respondenten wijst de toegenomen complexiteit van zorg aan als oorzaak van ethische dilemma’s. Complexiteit is echter een containerbegrip dat weinig informatie geeft over de aanleiding van een ethisch dilemma. Waarschijnlijk vormen de overige, meer specifieke, oorzaken dategene wat als ‘complexiteit’ ervaren wordt. Hierbij komt waarschijnlijk naar voren dat iedere geïnterviewde de begrippen ‘ethiek’ en ‘ethisch dilemma’ anders geïnterpreteerd heeft. Dit is een zwak punt in het onderzoek. Uit de resultaten blijkt dat ethische dilemma’s ervaren worden bij situaties die uiteenlopen van samenwerking met familie, een verschil in normen en waarden met collega’s en autonomiteit. Dit is in lijn met de literatuur die gevonden is. De literatuur laat zien dat er een grote behoefte is aan ethiekondersteuning, dit wordt bekrachtigt door de onderzoeksresultaten. Gezien de schaarste in onderzoek naar dit onderwerp, draagt dit onderzoek bij aan theoretische ontwikkeling en fungeert als goede basis voor een vervolgonderzoek.
Conclusie:
Terminale zorgsituaties, autonomie en zelfbeschikking, menswaardig bestaan bij psychiatrische patiënten, stellen van grenzen bij verhoogde werkdruk en verschil in normen en waarden bij familie van de cliënt worden als aanleiding ervaren voor een ethisch dilemma. De huidige manier om met een dilemma om te gaan is voor iedere geïnterviewde hetzelfde: overleggen. Er is behoefte aan een praktische manier van ethiekondersteuning die geïntergreerd is in de praktijk en waarbij adviezen gegeven kunnen worden door een externe, rekening houdend met het niveau van de zorgverlener.
Aanbevelingen:
Een aanbeveling aan Allévo als organisatie: het faciliteren van een scholing ethiek en ethiekondersteuner om de informele werkvorm advisering over een morele casus te kunnen integreren in de praktijk. Het tweede advies: het doorvoeren van de formele werkvorm van advisering over een morele casus. Met als taak voor de organisatie het inschakelen van een ethiekondersteuner of ethische commissie. Er zijn drie adviezen ten aanzien van vervolgonderzoek: (1)Eenzelfde onderzoek als deze uitvoeren bij verzorgenden niveau 3 en 3+, (2) inzichtelijk maken wat verpleegkundigen als complex ervaren en hoe het komt dat zij hier ethische dilemma’s door ervaren en (3) onderzoeken of de recente ontwikkelingen in de thuiszorg voor specifieke ethische dilemma’s zorgen.
Organisatie | HZ University of Applied Sciences |
Opleiding | Verpleegkunde |
Afdeling | Domein Health, Education & Wellbeing |
Partner | Allévo Thuiszorg, Goes |
Datum | 2018-01-29 |
Type | Bachelor |
Taal | Nederlands |