Samenvatting

Roken, overgewicht en alcoholgebruik zijn veruit de grootste veroorzaker van ziektelast in Nederland met 35.000 doden en 9 miljard euro aan zorguitgaven per jaar. Om dit probleem aan te pakken heeft de Rijksoverheid in 2018 het Nationaal Preventieakkoord opgezet. Met het Nationaal Preventieakkoord (NPA) streeft de Rijksoverheid samen met maatschappelijke organisaties om Nederlanders gezonder te maken. Binnen dit akkoord staan de thema’s roken, overgewicht en alcoholgebruik centraal. Intussen zijn deze thema’s uitgebreid met mentale gezondheid en het terugdringen van gezondheidsachterstanden.

Vanuit het NPA kunnen gemeentes met een lokaal preventieakkoord (LPA) voortborduren op het nationale programma. Lokale preventieakkoorden geven ruimte om de thema’s in het NPA te verbinden met specifieke problematiek waarmee inwoners binnen een gemeente kampen. Daarbij valt te denken aan schulden, armoede en eenzaamheid. De gemeente of regio bepaalt zelf welke problematiek centraal staat in een lokaal preventieakkoord: de lokale behoefte is leidend.

De gemeente Goes heeft in 2021 een LPA opgesteld voor 2021-2023. De gemeente heeft ervoor gekozen om in te zetten op het verhogen van welbevinden en (positieve) gezondheid van inwoners. Anderzijds streeft het akkoord de ziektelast, het zorggebruik en de zorgkosten te verlagen. Om deze doelstellingen te behalen heeft de gemeente Goes geïnvesteerd in het landelijke programma Welzijn op Recept (WoR) en is aan de slag gegaan deze interventie op te schalen in alle wijken van Goes.

WoR is een alternatief voor mensen met psychosociale klachten. In plaats van het ‘traditionele pilletje’ voor te schrijven, verwijst de huisarts deze patiënten door naar een welzijnscoach. In 2023 was WoR al in meer dan negentig Nederlandse gemeenten geïmplementeerd. Sinds juli 2019 is WoR een van de aandachtspunten binnen het preventieve gezondheidsbeleid van VWS. De gemeente Goes heeft in samenwerking met stakeholders eerste stappen gezet, voornamelijk gericht op het creëren van een goede relatie tussen de eerstelijns zorg en welzijnscoaches. Na de aftrap ligt de focus op de volgende stap, namelijk het inzichtelijk maken van het passend welzijns- en gezondheidsaanbod en de huidige implementatie.

Het inzichtelijk maken van passende welzijns- en gezondheidsprogramma’s voor relevante stakeholders is een cruciale stap in succesvolle implementatie van WoR. Om ervoor te zorgen dat de welzijnscoach de doelgroep zo gericht mogelijk kan doorverwijzen naar een welzijnsarrangement is het noodzakelijk dat dit aanbod goed in beeld is binnen een gemeente. Tevens kan er op die manier worden geëvalueerd of nieuw aanbod nodig is of dat het huidige aanbod voldoet aan de eisen. Het inzichtelijk maken van het aanbod kan op diverse manieren aangepakt worden aan de hand van verschillende thema’s. Binnen de uitvoering van de interventie in de praktijk is er geen uniformiteit. Het is daarom lastig om inzicht te krijgen hoe het aanbod het beste vormgegeven kan worden. De doelstelling van dit onderzoek is er daarom op gericht om inzicht, advies en handvatten te bieden voor de gemeente Goes bij het vormgeven van een toegankelijke passend welzijns- en
gezondheidsaanbod. Om de vormgeving handen en voeten te geven en de volgende stappen te kunnen zetten is het aansluitend belangrijk inzicht en input te vergaren van de belangrijkste WoR stakeholders binnen de gemeente Goes over de huidige implementatie.

Het eerstvolgende hoofdstuk bestaat uit een literatuurstudie met achtergrondinformatie van WoR en een analyse van de beschikbare informatie rondom het maken van een toegankelijk, begrijpelijk en passend welzijns- en gezondheid aanbod. Vervolgens zijn de resultaten beschreven van de inzichten en input van de stakeholders binnen de gemeente Goes. Het rapport sluit af met enkele aanbevelingen over het vormgeven van de welzijnsarrangementen en verdere voortgang van WoR binnen de gemeente Goes.