Samenvatting

In de afgelopen jaren is het aanbod van geodata enorm gestegen en volgens prognoses gaat dit in een hard tempo door, onder andere door ontwikkelingen met bijvoorbeeld drones en software. Het aanbod verbreedt door nieuwe sensoren en goedkopere inwintechnieken. Daarnaast zijn er ook veranderingen op het gebied van wet en regelgeving. Zo is de Basisregistratie Grootschalige Topografie ingevoerd en wordt er gewerkt aan de omgevingswet. Hierdoor wordt geo-informatie gestandaardiseerd beschikbaar gemaakt aan een breed scala aan gebruikers. De vraag is hoe dit uitwerkt op de kwaliteit van geodata en
of dit voor die bredere toepassingen ook “fit for use” is en blijft.

Dit onderzoek heeft tot doel om na te gaan of de producten die opgeleverd worden “fit for use” zijn. Het onderzoek richt zich specifiek op luchtfoto’s, het gebruik daarvan bij gemeenten en de kwaliteitscriteria die daarbij gebruikt worden. In dit onderzoek wordt gekeken naar mogelijke optimalisaties van het huidige proces van aanbesteden en controleren van geodata. Het onderzoek heeft het Informatie en Coördinatie Centrum (ICC), als casestudy genomen. Het ICC is een koepelorganisatie voor en door ongeveer zestig gemeenten om samen te werken bij het inwinnen van verticale luchtfoto’s in en rondom het gebied van luchthaven Schiphol.

Om een goed beeld te vormen van huidige kwaliteitscriteria en goed aan te sluiten op de behoeftes van de gebruikers, “user needs”, zijn een aantal activiteiten uitgevoerd: Er is allereerst gekeken binnen wetenschappelijke en vakliteratuur. Daarnaast zijn er interviews gehouden met experts en is onder de gebruikers een enquête gehouden.

Uit de literatuur komt een overzicht van diverse soorten van luchtfoto en de kwaliteitseisen die hiervoor beschreven kunnen worden. Dit geeft een beeld van de huidige vormgeving van deze geodata soort en hoe hier (inter)nationaal naar gekeken wordt.

De experts vinden dat de huidige vorm aansluit op de behoeftes van de gemeenten. Wel kan dit nog beter omdat er diversiteit te vinden is tussen de gebruikers waar geodata aan moet voldoen.

Uit de enquête onder gebruikers blijkt dat veel gebruikers de leverzekerheid het belangrijkste vinden, gevolgd door de snelle beschikbaarheid. Verder moet de geodata makkelijk in gebruik zijn. Wat opvalt is dat 25% van de ondervraagden aangeeft dat kosten ondergeschikt zijn aan bovenstaande criteria.

In de synthese van dit onderzoek is een multi criteria analyse opgesteld op basis van de interviews met de gebruiker om opzoek te gaan naar een “fit for use” kwaliteitsbeschrijving. Hier komt naar voren dat er twee soorten beschrijvingen gebruikt worden om de kwaliteitseisen op te stellen. Door deze analyse kan de voorkeursvariant, namelijk het beschrijven in eindtermen, worden gebruikt in het beschrijven van kwaliteitscriteria voor de “user needs”. Hiermee is een dashboard opgesteld met zeven “knoppen” (definities) die getest zijn bij de gebruikers om geodata zo goed mogelijk mee te beschrijven. Met dit
dashboard kunnen gebruikers aangeven welke aspecten zij belangrijk vinden. Ter verificatie is een praktijkvraagstuk voor het maken van 3D stadsmodellen opgesteld met de knoppen, om zo de kwaliteitscriteria van geodata “fit for use” te maken en aan te tonen hoe het gebruikt kan worden.

Deze studie toont aan dat er veel diversiteit heerst onder de gebruikers en dat het fit for use maken van de kwaliteitscriteria een meerwaarde kan geven. Om aan te sluiten op de behoefte van de gebruikers is het gesprek over de behoefte van de gebruiker, user needs, van belang. Hiervoor kunnen knoppen gebruikt worden om de kwaliteitscriteria van geodata “fit for use” te krijgen.