Samenvatting

In dit onderzoek is gekeken naar de inrichting van projectteams op basis van geïntegreerde contracten bij het midden- en kleinbedrijf. Binnen de huidige organisaties wordt er nog traditioneel gewerkt, gebaseerd op een lijnorganisatie met functies als projectleider, werkvoorbereider en uitvoerder. Om een geïntegreerd contract beheerst uit te voeren is gezocht naar een passende inrichting van het projectteam, waarbij onduidelijkheden en verantwoordelijkheden per functie/rol inzichtelijk zijn gemaakt in iedere projectfase.

De afgelopen jaren heeft een verschuiving plaatsgevonden in contractvormen van ‘traditioneel’ Rationalisatie en Automatisering Grond-, Water- en Wegenbouw (RAW) naar ‘geïntegreerd’ Uniforme, Administratieve Voorwaarden voor Geïntegreerde Contracten (UAV-gc). Opdrachtgevers zetten deze verschillende contractvormen met bijbehorende verantwoordelijkheden op de markt door het uitschrijven van aanbestedingen. Bij opdrachtgevers leefde de wens om meer ‘op afstand te staan’ van de projecten, opdrachtnemers hadden juist de ambitie om integraler te werken en ontwerp- en uitvoeringsactiviteiten zelf uit te voeren. Hierdoor is de Grond-, weg- en waterbouw (GWW) sector op zoek gegaan naar een nieuwe vorm van samenwerken. Uitgangspunt hierbij is dat risico’s gedragen, beperkt of beheerst worden door de partij bij wie deze het beste past. Voorheen besteedde alleen Rijkswaterstaat projecten aan op basis van geïntegreerde contracten. Inmiddels is dit overgenomen door ProRail, provincies, gemeentes en andere overheden, de voornaamste opdrachtgevers voor het midden-en kleinbedrijf in de GWW-sector.

Om deze verschuiving van verantwoordelijkheden en risicoverdeling te onderzoeken zijn als referentie voor het midden- en kleinbedrijf de bedrijven Knipscheer Rail-Infra en Salverda Bouw beschouwd. Uit de bedrijfsanalyse is gebleken dat het aantal UAV-gc projecten tussen 2012 en 2016 fors is toegenomen. Middels interviews en het analyseren van een afgerond UAV-gc voorbeeldproject zijn de werkwijze en beleving bij projectteamleden inzichtelijk gemaakt.

De samenstelling van projectteams op basis van geïntegreerde contracten bij opdrachtgevers, branchevereniging MKB Infra en kennisplatform CROW is gehaald uit de literatuur. In combinatie met kennis uit het grootbedrijf kan vastgesteld worden dat geïntegreerde contracten het beste uitgevoerd moeten worden conform de gedachtegang van de 5 rollen uit het Integraal Projectmanagement Model (IPM). De 5 IPM-rollen zijn: projectmanager, contractmanager, manager projectbeheersing, technisch manager en omgevingsmanager. Deze opzet heeft als doel om uniformiteit in werkwijze te creëren, projectrisico’s integraal te benaderen en gelijkwaardigheid in samenwerking tussen de rollen te verkrijgen. Projectbelangen worden hierdoor gezamenlijk afgewogen ten goede van het resultaat.

In de tenderfase worden keuzes gemaakt met betrekking tot kansen en risico’s, daar is de invloed op het ontwerp nog groot. Door het project in deze fase gecontroleerd op te starten legt de opdrachtnemer een goede basis voor een beheerste uitvoering, wat invloed heeft op alle fases in het proces. Voor het beheersbaar uitvoeren van de tenderfase wordt hiervoor een checklist met aandachtspunten ingevuld. Door in de tenderfase al kennis te verkrijgen van de samenstelling van het projectteam aan opdrachtgeverszijde, heeft de opdrachtnemer de mogelijkheid zijn organisatie hierop in te richten om vervolgens een goede counterpart te creëren. Gezien de beperkte organisatiecapaciteit worden de huidige rollen van het IPM-model verdeeld onder de huidige functies binnen het midden- en kleinbedrijf. Niet iedere rol hoeft hierdoor specifiek door een andere persoon vervuld te worden, maar kan projectspecifiek gecombineerd worden. Aanbevolen wordt om alle rollen in te kunnen vullen, zodat wanneer kennis van een bepaalde IPM rol benodigd is, deze ingezet kan worden in het project. Het vastleggen van rollen met project specifieke taken vindt plaats middels een taken-bevoegdheden- verantwoordelijkhedenlijst, waardoor de competenties en vaardigheden van eenieder optimaal ingezet kunnen worden op het project.