Samenvatting

In dit afstudeeronderzoek is onderzocht of de waterkering langs de Hoge Boezem van de Overwaard voldoet aan de eisen voor stabiliteit. Tevens is een verbetering ontworpen en is onderzocht wat de invloed is van de kadeverbetering op de molens met een hoge cultuurhistorische waarde.

Voorafgaand aan het toetsen van de waterkering is onderzocht hoe de huidige bodemopbouw ter plaatse van de waterkering tot stand is gekomen. Door te kijken in de verre ontstaansgeschiedenis is de diepe bodemopbouw verklaard. Hieruit blijkt dat lokale verschillen in bodemopbouw zijn te verklaren door de zandbaan die het projectgebied doorkruist. In de buurt van een zandbaan is veelal stevigere grond aanwezig. Tevens is onderzocht hoe de waterkering in het verleden is gebouwd. De watergang is in de 13e eeuw door de mens uitgegraven. Van de venige grond die is verwijderd tijdens het ontgraven, is waarschijnlijk een primitieve waterkering gebouwd. Resten die duiden op een dergelijke waterkering zijn terug te vinden in de beschikbare boringen. Met behulp van deze kennis over de ondergrond en de beschikbare boor- en sondeergegevens was het mogelijk om de dwarsprofielen van de waterkering te schematiseren.

De waterkering is op zes locaties getoetst op binnendijkse stabiliteit. Uit de berekeningen blijkt dat de waterkering voldoet indien er een steunberm aanwezig is aan de binnenzijde van de waterkering. Er is tevens onderzocht wat de invloed is van de zandbaan op de binnendijkse stabiliteit. Uit berekeningen blijkt dat de aanwezige stijghoogte in de zandbaan, die zeer waarschijnlijk gelijk is aan de stijghoogte het 1e watervoerende pakket, de watergang doet opbarsten. De grond verliest door de verhoogde waterdruk zijn sterkte, wat de waterkering instabiel maakt. Om deze reden ter plaatse van de zandbaan de waterkering afgekeurd. Door een steunberm aan te brengen op afgekeurde locaties is het mogelijk om de waterkering te laten voldoen aan de gestelde eisen voor de stabiliteit.

Uit een GIS-analyse blijkt dat het maaiveld rondom zes van de acht molens niet voldoet aan de minimale kerende hoogte. Het verhogen van het maaiveld rondom- of langs de molens met behulp van klei, heeft invloed op de molens. De belasting zal scheefstand van de molen kunnen veroorzaken en de stroomgoot kunnen beschadigen. Uit een conservatieve berekening blijkt dat een verhoging van het maaiveld met 0,45 meter, een horizontale verplaatsing van maximaal 3,0 centimeter veroorzaakt. De methode bevat echter te veel onzekerheden om de exacte gevolgen in kaart te brengen.