Samenvatting

Binnen het voortgezet speciaal onderwijs, cluster 4 zijn externaliserende gedragsproblemen veelvoorkomend. Externaliserend gedrag kan gelinkt worden aan onderregulatie. Het belang van het reguleren van emoties in deze levensfase is onderzocht en onderbouwd. Affectregulatie is het kunnen hanteren van verschillende positieve en negatieve affecten,
waardoor de jongere zich aan kan passen aan zijn omgeving. Op basis van het literatuuronderzoek kan gesteld worden dat er geen dramatherapeutische behandelingen zijn
die zich richten op het ontwikkelen van affectregulatievaardigheden bij jongeren met externaliserende gedragsproblemen in het voortgezet speciaal onderwijs cluster 4. Dit
gegeven leidde tot de volgende onderzoeksvraag: ‘Op welke wijze kan dramatherapie ingezet worden ter bevordering van affectregulatie, in het voortgezet speciaal onderwijs
cluster 4, voor jongeren van 12 tot 18 jaar met externaliserende gedragsproblematiek?’ De data zijn verzameld door middel van het afnemen van interviews met dramatherapeuten en overig onderwijsondersteunend personeel en het uitvoeren van literatuuronderzoek. Uit de resultaten kwam naar voren dat affectregulatie problematiek ontstaat door een
problematische gehechtheid of traumagerelateerde problematiek, wat invloed heeft op hetgeen de jongere kan verdragen om binnen de Window of Tolerance te blijven. Binnen de
behandeling worden de grenzen van de Window of Tolerance opgezocht, waarbij de dramatherapeut regulerend werkt. Het spel biedt veiligheid waardoor de jongere contact kan
maken met de dramatherapeut en affecten leert te uiten. Door het inzetten van fysiek spel, improvisatie en mindfulness, krijgt de jongere inzichten in het eigen lichaam en affecten. De dramatherapeut zet hiervoor onder andere de interventie spiegelen in. Er wordt binnen de therapie naartoe gewerkt om het speelvlak en daarmee de Window of Tolerance te
vergroten. De behandeling wordt afgestemd met de school en het systeem, waarbij de behandeldoelen gericht zijn op de voortgang in het onderwijs. De dramatherapeut haalt de
jongere bijvoorbeeld op uit de klas en loopt na afloop mee terug. Het onderzoek heeft geresulteerd in een behandelproduct.