Samenvatting

WelThuis is een zorgorganisatie die is ontstaan na de splitsing van de organisatie Vierstroom. WelThuis
heeft verschillende locaties, waarvan De Morgenster in Zoetermeer er één is. De Morgenster is een
woonzorgcentrum waarin mensen wonen die zorgbehoevend zijn maar die nog wel zelf de regie in
handen hebben. In De Morgenster is sinds november 2015 het restaurant Soet&Meer geopend.
Hierdoor wil WelThuis de buurt en de bewoners van WelThuis dichter bij elkaar brengen. Ook is er
een groeiend probleem met alcoholgebruik bij ouderen. Door deze ontwikkelingen wil WelThuis een
nieuw alcoholbeleid opstellen. Daarom wil WelThuis weten of het noodzakelijk is om een
drankvergunning aan te vragen. Als blijkt dat een drankvergunning noodzakelijk is, wil WelThuis
daarnaast weten of zij volgens de wet- en regelgeving ook een alcoholbeleid moet opstellen en welke
regels zij dan daarin zou moeten of kunnen opnemen. Het doel van het onderzoek is om antwoord te
geven op deze vragen en om WelThuis handvatten te bieden om uiteindelijk zelf een alcoholbeleid op
te stellen. Hierbij is het de wens van WelThuis om het beleid uiteindelijk organisatiebreed door te
voeren.
De hoofdvraag van het onderzoek is: Op welke wijze kan WelThuis haar nieuwe alcoholbeleid voor
bewoners van woonzorgcentra De Morgenster, met een zorgleveringscontract met verblijf, het beste
vormgeven gekeken naar relevante wet- en regelgeving en praktijkervaringen van de medewerkers?
De eerste deelvraag gaat over de vraag of een drankvergunning noodzakelijk en wat de precieze
voorwaarden zijn om alcohol te mogen schenken in restaurant Soet&Meer en is beantwoord door
middel van deskresearch. Uit onderzoek is gebleken dat WelThuis wel verplicht is om een
drankvergunning aan te vragen voor het restaurant Soet&Meer. Dit komt omdat op deze locatie
bedrijfsmatig alcohol wordt geschonken. WelThuis is een BV en is daarmee geen paracommercieel
rechtspersoon, maar een commerciële horecaonderneming. De Morgenster en restaurant Soet&Meer
vallen onder WelThuis en zijn geen aparte organisaties. Omdat het een commerciële
horecaonderneming is, zijn er daarnaast een aantal eisen waar WelThuis aan moet voldoen. Zo
moeten de leidinggevenden een cursus sociale hygiëne hebben gevolgd. De leidinggevenden zijn ook
de personen die op het aanhangsel van de drankvergunning staan. Zij dienen daarnaast aanwezig te
zijn tijdens de openingstijden van de horecalokaliteit.
De tweede deelvraag gaat over de vraag welke plichten wet- en regelgeving opleggen bij het opstellen
van een alcoholbeleid voor WelThuis. Deze vraag is ook beantwoord door middel van deskresearch.
Uit het onderzoek is gebleken dat de wet geen specifieke regels geeft over het opstellen van een
alcoholbeleid in een woonzorgcentrum. Uit het bestuderen van meer algemene regels is wel naar
voren gekomen dat het mogelijk is voor de zorginstelling om de zorgovereenkomst met de bewoner
op te zeggen bij ernstige overlast door problematisch alcoholgebruik.. Alleen moet dit heel goed
gedocumenteerd worden, het zorgkantoor moet akkoord gaan en er moet een alternatief worden
geboden aan de bewoner. Een andere aanvulling komt uit de wet BOPZ. In deze wet is vastgelegd dat
BOPZ instellingen verplicht zijn om huisregels te hebben. Een model voor deze huisregels is opgesteld
door GGZ Nederland. Daarin is te lezen dat zelfs in een BOPZ instelling, een instelling waar erg wordt
ingegrepen op iemands vrijheid en eigen regie, alcohol niet in de huisregels worden mag verboden.
Dit kan alleen in een individueel behandelplan. Daaruit is afgeleid dat een verbod op alcoholgebruik
ook niet mogelijk is in een woonzorgcentrum, zoals WelThuis.
In de derde deelvraag is bekeken hoe medewerkers van WelThuis op dit moment bij problematisch
alcoholgebruik van de bewoners handelen en wat hun wensen zijn. Deze vraag is onderzocht door
middel van interviews met verschillende medewerkers in verschillende functies. Het doel van de vraag
was om erachter komen wat op dit moment de omvang is van het probleem van problematisch
alcoholgebruik en te zien hoe de medewerkers handelen als zij te maken hebben met problematisch
alcoholgebruik. Uit de interviews bleek dat problematisch alcoholgebruik op dit moment nog geen
groot probleem is binnen de organisatie. Daarnaast gaven de respondenten aan dat de eigen regie
waar de bewoners over beschikken wordt geacht in de weg te staan bij het opstellen van een nieuw
alcoholbeleid. De wensen van de medewerkers zijn ook aan bod gekomen, graag willen de
respondenten een eenduidig beleid voor alle locaties. De wens van de zorgmedewerkers is om een
protocol te krijgen waarin vermeld wordt welke stappen er gezet moeten worden bij constatering van
problematisch alcoholgebruik.
Aan WelThuis wordt aanbevolen om allereerst de leidinggevenden op te leiden met de cursus sociale
hygiëne en eventueel de andere medewerkers en vrijwilligers hiervan kennis te laten nemen. Als de
opleidingen zijn voltooid moet de drankvergunning aangevraagd worden. De huisregels hoeven niet
aangepast te worden, want beperkingen van alcoholgebruik mogen alleen worden vermeld in het
individuele behandelplan van de bewoner. Daarnaast kan er een protocol worden gemaakt wat als
richtlijn kan dienen voor de zorgmedewerkers. Verder is nog het advies gegeven om in het beleid op
te nemen hoe verschillende functies elkaar op de hoogte kunnen houden bij het opvangen van
signalen uit bijvoorbeeld het restaurant, zodat de zorgmedewerkers daarmee aan de slag kunnen.
Hierbij is verder onderzoek nog gewenst in verband met de privacy van de bewoners.