Checklist elektrische rolstoel
Een onderzoek naar het vergroten van de eigen regie van de rolstoelgebruiker bij het opstellen van het eisenpakket van de elektrische rolstoel door middel van een checklist opgesteld door zorgverlenersChecklist elektrische rolstoel
Een onderzoek naar het vergroten van de eigen regie van de rolstoelgebruiker bij het opstellen van het eisenpakket van de elektrische rolstoel door middel van een checklist opgesteld door zorgverlenersSamenvatting
Inleiding
In de gezondheids- en welzijnszorg wordt de nadruk steeds meer gelegd op de autonomie en het
beslissingsrecht van de cliënt (Satink & Van de Velde, 2017). Bij de invulling van de
ergotherapeutische-interventie ligt de nadruk op gelijkwaardigheid en ‘shared-desicion making’.
Hierbij gaat het om het overdragen van de regie aan de cliënt waardoor gelijkwaardig partnerschap
ontstaat tussen de cliënt en ergotherapeut. Onderzoek laat zien dat ‘shared decision making’ een
positieve invloed heeft op het zorgproces (Stacey, Légaré, Col, Bennett, Barry, Eden, … Wu, 2014).
Op dit moment ligt de regie voornamelijk bij de ergotherapeut en rolstoeladviseur gedurende het
keuzeproces van de rolstoel. Het is voor rolstoelgebruikers namelijk moeilijk om objectieve
informatie te vinden over wat de aandachtspunten zijn bij het keuzeproces van
een elektrische rolstoel. Deze kennis is essentieel voor de rolstoelgebruiker om een passende keuze
te kunnen maken. Wanneer de kennis van de rolstoelgebruiker wordt vergroot, zal er meer sprake
zijn van eigen regie bij de rolstoelgebruiker binnen het keuzeproces. Er is gestreefd naar het
ontwikkelen van een concept checklist, aan de hand van de visie van de zorgverleners, die ervoor
zorgt dat rolstoelgebruikers meer regie krijgen tijdens het opstellen van de gebruikerseisen van een
elektrische rolstoel.
Onderzoeksvraag
De onderzoeksvraag die tijdens dit onderzoek centraal heeft gestaan luidt als volgt: Hoe ziet de
checklist (in inhoud en vorm) er, volgens zorgverleners, uit die rolstoelgebruikers ondersteunt om
voorafgaand aan de rolstoelpassing een eisenpakket op te stellen, met betrekking op de onderdelen
en instellingen van de rolstoel?
Methode
Het doel van dit onderzoek is om kennis en ervaring te vergaren van de zorgverleners met betrekking
tot het opstellen van de gebruikerseisen voor de elektrische rolstoel. Hierbij is het projectdoel om
deze kennis en ervaring te verwerken in een concept checklist voor rolstoelgebruikers. Dit past
binnen het pragmatisme, een stroming binnen kwalitatief onderzoek dat zich focust op de praktische
implicaties van concepten en kennis (Evers, 2015). Rolstoeladviseurs en ergotherapeuten zijn middels
een doelgerichte steekproef en zelfselectie benaderd voor een semigestructureerd
interview. De zorgverleners zijn verspreid over Nederland werkzaam, en hebben ervaring met
minimaal één van de acht, eerder door checkjezit.nl geselecteerde,
doelgroepen; dwarslaesie (paraplegie en tetraplegie), Spina Bifida, Multiple Sclerose, Guillain Barré,
hersenbloeding/hersenletsel/CVA, beenamputatie, aangeboren hersenletsel/Cerebrale
Parese en spierziektes. Voor de ergotherapeuten en rolstoeladviseurs zijn twee verschillende
interviewguides gemaakt. Hier is voor gekozen om de interviewguide zo goed mogelijk aan te laten
sluiten op de deelnemer (Barriball & While, 1994) en omdat de zorgverleners van beide disciplines
verschillende rollen hebben bij het opstellen van het eisenpakket. Aan de fysiotherapeut zijn
dezelfde vragen gesteld als aan de ergotherapeuten, omdat de werkzaamheden bij
het opstellen van het eisenpakket voor de rolstoel overeenkomen met die van de
ergotherapeuten. Er is doorgegaan met de interviews totdat er verzadiging optrad (Fusch & Ness,
2015). De gegevens uit de interviews zijn vervolgens handmatig gecodeerd, gecategoriseerd en
gethematiseerd volgens de thematische analyse van Braun en Clarke (2006).
Resultaten
Aan dit onderzoek hebben zeventien zorgverleners deelgenomen, waaronder tien ergotherapeuten,
zes rolstoeladviseurs en één fysiotherapeut. Uit de analyse van de interviews zijn
drie hoofdthema's en zeventien sub-thema's naar voren gekomen. De thema's zijn: inventarisatie,
checklist en specifieke onderdelen elektrische rolstoel. Bij het thema inventarisatie kwamen de
volgende sub thema's naar voren: pakket van eisen, vergoeding en rolverdeling. Het
thema checklist bestond uit de visie van de zorgverleners over de vormgeving en de inhoud van de
checklist. Hier kwam naar voren dat er qua vormgeving rekening moet worden gehouden met de
functionele mogelijkheden van een rolstoelgebruiker, bijvoorbeeld met de handfunctie. De checklist
moet informatie bieden over de voor- en nadelen van de opties en onderdelen van de elektrische
rolstoel. Het thema specifieke onderdelen elektrische rolstoel bestond uit de verschillende
onderdelen van de elektrische rolstoel en de aandachtspunten voor de rolstoelgebruiker. Bij dit
thema kwam er naar voren dat de rolstoelgebruiker niet bij elk onderdeel de keuze zelfstandig kan
maken. Sommige onderdelen, zoals bijvoorbeeld de zitting en de rugleuning, zijn volgens
de zorgverleners te complex en vragen om begeleiding. Voor deze onderdelen zijn er richtinggevende
vragen opgesteld waarvan de zorgverleners aangeven dat deze ondersteunend zijn bij het maken van
de keuzes voor dat onderdeel. Bij de onderdelen die volgens de zorgverleners minder complex zijn,
worden keuzeopties gegeven zodat de rolstoelgebruiker zelf de keuze kan maken. Het gaat dan om
de onderdelen aandrijving, kantelverstelling en wielen en banden.
Conclusie
Uit het onderzoek blijkt dat de checklist volgens de zorgverleners een hulpmiddel is om de
rolstoelgebruiker aan het denken te zetten. Doordat de rolstoelgebruiker meer aan het denken
wordt gezet en de kennis wordt vergroot, is de rolstoelgebruiker in staat om meer regie te nemen in
het keuzeproces en wordt er meer gebruik gemaakt van shared decision making. De verwachting was
dat de rolstoelgebruiker de meeste keuzes binnen het proces zelfstandig zou kunnen maken. Echter
blijkt uit de resultaten dat er onderdelen zijn die te complex zijn om de rolstoelgebruiker zelfstandig
een keuze in te laten maken. Het blijft daarom wenselijk voor de rolstoelgebruiker om de
gebruikerseisen samen met een ergotherapeut op te stellen. Volgens de zorgverleners moet de
checklist informatief zijn. De basisinformatie over de verschillende onderdelen van de rolstoel en de
mogelijkheden hiervan kunnen worden beschreven in de checklist. De rolstoelgebruiker kan hier dan
alvast over nadenken en er tijdens de passing vragen over stellen of over in gesprek gaan met de
ergotherapeut en rolstoeladviseur. Bij de complexere onderdelen kunnen vragen worden gesteld
over de mogelijkheden en beperkingen van de rolstoelgebruiker. Er kan dan tijdens de passing in
overleg met de ergotherapeut en/of rolstoeladviseur een keuze worden gemaakt die aansluit
bij zowel de mogelijkheden, beperkingen en behoeftes van de rolstoelgebruiker en de mogelijkheden
van de desbetreffende rolstoeladviseur.
Organisatie | HAN University of Applied Sciences |
Opleiding | Ergotherapie |
Afdeling | Academie Paramedische Studies |
Partner | Revalidatiecentrum Heliomare |
Datum | 2021-06-05 |
Type | Bachelor |
Taal | Nederlands |