Samenvatting

In dit kwalitatieve dossieronderzoek wordt antwoord gegeven op de volgende onderzoeksvraag:
“Welke informatie kan door middel van dossieronderzoek verkregen worden over beeldende
therapie (BT) voor adolescenten van 18 tot en met 23 jaar binnen de Forensische Jeugdzorg?” Het
onderzoek maakt deel uit van de KFZ-J Call Evidence Gap Map in opdracht van KenVak. De doelstelling
is het inventariseren van informatie over indicatiestelling, behandeling, behandeldoelen en resultaten.
Met als doel de kennislacune van grijze literatuur te achterhalen en hiermee een bijdrage te leveren
aan de ontwikkeling van een onderzoeksagenda.
Het onderzoek is kwalitatief, inventariserend en exploratief. Twaalf dossiers van twee verschillende
Justitiële Jeugdinrichtingen zijn onderworpen aan inductieve data-analyse volgens open, axiaal en
selectief coderen.
Uit de resultaten blijkt beeldende therapie ingezet te worden bij; onderontwikkelde
identiteitsvorming, persoonlijkheidsproblematiek, externaliserend en internaliserend
gedragsproblemen, inadequate copingvaardigheden, angstklachten, stemmingsklachten,
emotieregulatie, spanningsregulatie, psychotische symptomen, schizofrenie en bij de
ontwikkelingsstoornissen: ASS en AD(H)D. Behandeldoelen van beeldende therapie richten zich op al
deze probleemgebieden en daarnaast op traumaverwerking. Beeldende therapie blijkt uitermate goed
inzetbaar voor verbeteren van het zelfbeeld en bij LVB problematiek. Werkwijzen die worden
gehanteerd zijn supportief, ortho(ped)agogisch en re-educatief.
De conclusie van het onderzoek is dat beeldende therapie een meerwaarde heeft voor het
verminderen van het recidiverisico. En dat BT breder ingezet zou kunnen worden binnen de
forensische jeugdzorg, met name bij fase 2 (observatie) en fase 4 (resocialisatie) van YOUTURN. Uit de
dossiers kon niet genoeg informatie gehaald worden om conclusies te trekken over de inhoud en
werkingsmechanismen van BT. Hiervoor worden breder dossieronderzoek, observatieonderzoek en
interviews met therapeuten en cliënten aanbevolen. Wil de BT zichzelf blijven profileren en zich
verzekeren van een plek binnen de verzekerde zorg dan zullen zij zichzelf beter inzichtelijk moeten
maken. Door Transdiagnostische Factoren in te zetten is mogelijk te communiceren met externe
partijen zoals beleidsmakers, collega hulpverleners en zorgverzekeraars.