Samenvatting

In vrijwel elk Nederlands ziekenhuis staat de patiënt centraal. Althans, als je de beleidsdocumenten en websites mag geloven. Echter, de praktijk laat zien dat veel ziekenhuizen worstelen met de implementatie ervan in de dagelijkse zorgpraktijk. Veel Nederlandse ziekenhuizen hebben in de dagelijkse zorgpraktijk moeite met de implementatie van het centraal stellen van de patiënt. In dit artikel wordt de discussie in de patiëntgerichte zorg rondom drie perspectieven van autonomie en zelfbeschikking beschreven en hoe die tradities in de praktijk zijn terug te vinden. De auteurs zijn van mening dat begrip van deze tradities van belang is om te komen tot een heldere operationalisering van het concept patiëntgerichte zorg en de implementatie ervan in de dagelijkse zorgpraktijk. Het is de kunst om bij het operationaliseren en implementeren van patiëntgerichtheid een juiste verhouding te vinden tussen de drie tradities. Er wordt dus niet gesteld dat de ene traditie beter is dan de ander. Vanuit een zorglogistiek perspectief is de optimale verhouding afhankelijk van: (1) de specifieke zorgcontext (persoonlijke situatie, duur, complexiteit, mate van urgentie, etc.), (2) de strategische uitgangspunten en (3) de financiële ruimte. Wanneer de optimale verhouding is gevonden tussen de drie tradities dient deze te worden vertaald naar een concrete visie op patiëntgerichte zorg. Voor een succesvolle implementatie is het vervolgens van belang dat de visie op patiëntgerichte zorg wordt vertaald naar kaders en uitgangspunten voor de logistieke inrichting van de verschillende zorgprocessen. Bij de formulering van de kaders en uitgangpunten dient expliciet aandacht te worden besteed aan hoe de verantwoordelijkheden voor de visie op patiëntgerichte zorg liggen. De beschreven tradities zijn ook terug te vinden in de langdurige zorg en welzijnssector. Echter zorgt de verschuiving richting een ‘participatiemaatschappij’ er in deze sectoren voor het ontstaan van een nieuwe traditie: het hebben van een sociaal netwerk is een voorwaarde voor persoonlijke autonomie.