Samenvatting

In dit onderzoek wordt de rol van begeleiders in het stimuleren van intrinsieke motivatie voor zelfredzaamheid bij jongeren onderzocht. Dit onderzoek gaat over begeleiders van de doelgroep jongeren uit organisatie X. In het bijzonder gaat het over jongeren van 18 tot en met 30 jaar met een autisme spectrum stoornis (ASS) binnen het normaal begaafde niveau. Het gaat om zowel mannen als vrouwen maar in de tekst wordt de cliënt voor het gemak meestal als ‘hij’ aangeduid. Bij de meesten van deze jongeren is er sprake van comorbiditeit.
Allereerst worden de context en het probleem geschetst. Daarin wordt naar samenwerking tussen betrokken partijen gekeken en de invloed daarvan op de cliënt. Op macro niveau wordt gekeken naar de invloed van de werkwijze van het UWV en de lokale gemeenten. Daaruit blijkt dat er een groot verschil is tussen de kleinere en grotere gemeenten. Op mesoniveau wordt gekeken naar invloeden op organisatie X door financiële afhankelijkheid van de lokale gemeenten. Geconstateerd wordt dat de financiële afhankelijkheid invloed heeft op de werkdruk van de begeleiders. Op microniveau waren er twijfels over het bewust gebruik maken van bestaande methodieken of deelaspecten van bepaalde methodieken. Uit het onderzoek blijkt echter dat de begeleiders (deelaspecten van) methodieken gebruiken, maar dat zij zich hier niet altijd bewust van zijn. Er wordt aanbevolen om scholing en training te geven in technieken waarin de begeleiders van dit onderzoek succesvolle resultaten hebben geboekt. Cliënten bevestigen dat deze (deelaspecten van) methodieken bijdragen aan hun motivatie voor zelfredzaamheid in hun dagbesteding.
Naast het benoemen van deelaspecten van technieken zijn er bepaalde handelingen en werkwijzen die breed worden gedragen. Het houden van korte lijnen met externen is een van de meest benoemde werkwijzen. Het wordt door de begeleiders als zeer nuttig ervaren. Dat geeft duidelijkheid aan de cliënt en motiveert de cliënt om zich te focussen op zijn doelen voor zelfredzaamheid. Een ander belangrijk aspect betreffende de motivatie voor zelfredzaamheid is volgens de begeleiders het erbij horen, een deel zijn van een team van collega’s. Een belangrijk middel is het gebruiken van hobby’s of een droomwens als uitgangspunt voor toekomstige dagbesteding. Succes is afhankelijk van de toepassing en koppeling van de wens aan de realiteit. Daarbij is het belangrijk om ruimte te geven aan een lang proces van vallen en opstaan totdat het gewenste resultaat bereikt wordt, namelijk een dagbesteding dichterbij de droomwens. In het onderzoek wordt het respecteren van de wens van de cliënt en zijn autonomie breed gedragen.
Met de resultaten van dit onderzoek wordt een duidelijk beeld gegeven van de methoden die als succesvol worden ervaren. Door verdieping in deze methoden kan de professional zijn werkwijze aanscherpen en meer bewust bekwaam worden.