Samenvatting

Samenvatting
Bij het opzetten van mijn onderzoek was voor mij het feit dat ik alleen groep 1 leerlingen in mijn groep heb een belangrijk gegeven. Ik heb dit gegeven genomen als mijn uitgangspunt voor het tot stand komen van mijn onderzoek en de hieruit voortvloeiende onderzoeksvraag en deelvragen.
Na observatie in mijn groep, ben ik tot de conclusie gekomen dat ik de leerlingen graag op een specifiek gedeelte verder wil helpen in hun ontwikkeling. Mijn keus is gevallen op beginnende geletterdheid.

Hieruit is mijn onderzoeksvraag naar voren gekomen: Hoe kan ik als leerkracht van een groep 1 mijn aanbod op het gebied van beginnende geletterdheid zo vormgeven,
dat ik de leerlingen van groep 1 begeleid in hun ontwikkeling op het gebied van beginnende geletterdheid, teneinde ik de leerlingen, zonder voorbeeldgedrag van ervaren groep 2 leerlingen, heb gebracht tot het behalen van de vooraf gestelde doelen.

Uit literatuurstudie is gebleken dat een breed scala aan mogelijkheden is om aan te sluiten bij het niveau en interesse van leerlingen uit groep 1. Voor mijn onderzoek heb ik besloten om een keus te maken uit de geschikte vijf tussendoelen. Bij het maken van mijn keus heb ik geobserveerd wat de leerlingen uit mijn groep interessant vinden om te doen. Waar ze veel plezier aan beleven. Hieruit kwamen de volgende twee punten sterk naar voren:

1. Ze reageren erg enthousiast als ik met een knuffel of handpop verschillende zaken
introduceer of aanleer.
2. De leerlingen spelen zeer graag in de verschillende spelhoeken.

Door bij deze gegevens aan te sluiten leren de leerlingen spelenderwijs op het gebied van beginnende geletterdheid. Schoolse lessen zijn niet nodig, de activiteiten die worden uitgevoerd zijn een logisch gevolg van hun spel.
Uiteindelijk is mijn keus gevallen op:

1. Het maken van scripts voor een poppenkastspel.
- Handpoppen zullen in de klas een centrale rol gaan spelen.
2. Het uitvoeren van spelactiviteiten naar aanleiding van een verhalend prentenboek.
- Spelhoeken zullen hierbij een belangrijke plaats innemen.

De tussendoelen beginnende geletterdheid die hier onder vallen zijn; tussendoel 2 'Verhaalbegrip', tussendoel 3 'Functies van geschreven taal' en tussendoel 5 'Taalbewustzijn'.

Na het maken van observatielijsten die behoren tot de geselecteerde tussendoelen, zijn er acht leerlingen geselecteerd om mee te doen aan het onderzoek. Vier van deze leerlingen kregen intensieve begeleiding, de andere vier leerlingen ontwikkelden zich op eigen initiatief. Deze leerlingen zijn bij de start en afronding van het onderzoek geobserveerd door drie observatoren.
Uiteindelijk is uit het onderzoek gekomen dat er is een significant verschil waar te nemen is tussen de leerlingen die wel intensieve begeleiding hebben gehad en de leerlingen die geen intensieve begeleiding hebben gehad.
De leerlingen die wel intensieve begeleiding hebben gehad scoren op de 5-puntenschaal tussen de 4 en 5. Dit wil zeggen dat deze leerlingen geregeld op eigen initiatief in de tussendoelen zijn geïnteresseerd en er mee experimenteren of het tussendoel toepassen op eigen initiatief. Enkele uitzonderingen scoren op de 5-puntenschaal een 3. Dit wil zeggen dat deze leerlingen met begeleiding van de leerkracht regelmatig interesse tonen in het tussendoel. Er is geen significant verschil waarneembaar tussen de jongens en de meisjes.
De leerlingen die geen intensieve begeleiding hebben gehad scoren op de 5-puntenschaal tussen de 1 en 2. Dit wil zeggen dat deze kinderen in de tussendoelen nog niet geïnteresseerd zijn of er door begeleiding van de leerkracht af en toe interesse in tonen. Enkele uitzonderingen tonen door begeleiding van de leerkracht geregeld interesse in de tussendoelen. Deze leerlingen hebben zich niet tot nauwelijks ontwikkeld op het gebied van de geselecteerde tussendoelen beginnende geletterdheid. Uitzonderingen daargelaten. Er is geen significant verschil waarneembaar tussen jongens en meisjes.
Belangrijk bij de interpretatie van de 5-puntenschaal is, om in gedachten te houden dat de tussendoelen worden verworven in een cyclisch proces. De 5-puntenschaal dient gelezen te worden horende bij het beheersingsniveau van groep 1.