Samenvatting

In de huidige verslavingszorg is comorbiditeit een belangrijke thematiek. De cijfers rondom de comorbiditeit, verslaving en een depressieve stoornis zijn dan ook aanzienlijk gestegen in de afgelopen jaren. In de praktijk blijkt vaak dat cliënten hier geen geïntegreerde behandeling voor aangeboden krijgen. Dit leidt tot diverse negatieve gevolgen: de ziektebeelden nemen vaak toe en cliënten raken tussen wal en schip. Vaak krijgen zij geen behandeling aangeboden voor de depressieve stoornis, omdat abstinentie een vereiste is. Tegelijkertijd neemt de depressie vaak toe wanneer er geen alcohol en/of middelen meer gebruikt wordt. Vaak wordt er namelijk gebruik gemaakt van zelfmedicatie: gebruik maken van alcohol en/of middelen om zich minder slecht te voelen. De behandeling sluit dus vaak niet aan bij de hulpvraag van de cliënt en dit leidt er vaak toe dat hij overvraagd wordt. Tevens blijkt dat hulpverleners vaak moeite hebben met het aanbieden van een geïntegreerde behandeling, omdat zij bijvoorbeeld slechts naar één ziektebeeld kijken of omdat er te weinig kennis is om een behandeling aan te bieden voor beide ziektebeelden. Dit onderzoek is gericht op de behandelaars die behandelingen aanbieden voor mensen met een verslaving en een bijkomende depressieve stoornis. In het onderzoek is gekeken naar de huidige situatie en de belemmerende en bevorderende factoren van deze situatie. Vervolgens is de gewenste situatie geformuleerd. Het onderzoek vindt plaats in de gehele verslavingszorg van Nederland en heeft betrekking op diverse organisaties.

Het onderzoek wat is uitgevoerd, is een kwalitatief onderzoek. Dit houdt in dat de inhoud belangrijker is dan de hoeveelheid en dit biedt een overzicht van de meningen, wensen en opvattingen van de respondenten. Gedurende het kwalitatief onderzoek is er alvorens een probleemanalyse geschetst die geresulteerd is in een probleemstelling. Op basis hiervan en van het theoretisch kader is een topiclijst opgesteld, hebben de interviews kunnen plaatsvinden. De interviews waren semigestructureerd. Op basis van de topiclijst zijn de vragen gesteld. Er was ruimte om door te vragen wat leidt tot een diepgaander onderzoek.

Het hebben van een comorbiditeit verslaving en een depressieve stoornis, maar hier niet de juiste behandeling voor ontvangen, heeft diverse negatieve gevolgen. Zo wordt de draagkracht van de cliënt verlaagd, spelen er vaak meerdere problemen op diverse leefgebieden, worden de ziektebeelden versterkt en is het moeilijker om een aansluitende, passende behandeling te vinden. Uit de resultaten is gebleken dat hulpverleners vaak kennis te kort komen, daarnaast zouden zij ook andere vaardigheden moeten hebben dan bij een verslavingsbehandeling. Tevens spelen er diverse factoren op meso- en macroniveau een rol. Hierop zijn later in het onderzoek aanbevelingen gedaan. In deze aanbevelingen is gekeken naar de haalbaarheid en de relevantie voor de praktijk.