Samenvatting

Het doel van het onderzoek is om hoogsensitieve personen te ondersteunen in het signaleren van stress door overprikkeling. Het vroegtijdig signaleren van stress door overprikkeling zou een positieve invloed kunnen hebben op het afnemen van de risico’s om burn-outklachten te ontwikkelen. De doelgroep beschikt over een aantal eigenschappen waardoor zij ontvankelijker zijn voor werkstress en de ontwikkeling van burn-outklachten.
De onderzoeksvraag die hieruit voortvloeide is: “Hoe kunnen hoogsensitieve personen ondersteund worden in het vroegtijdig signaleren van stress door overprikkeling?”
Er is onderzoek gedaan aan de hand van de Human Centered Design methode. Deze methode kent drie fasen: inspiration fase, ideation fase en implementation fase. Dit onderzoek heeft hoofdzakelijk in de inspiration en ideation fase plaatsgevonden. Tijdens de inspiration fase zijn de volgende drie methoden ingezet: secondary research, online enquête en expertinterviews. Allereerst is er literatuuronderzoek met de methode ‘secondary research’ gedaan om de relatie tussen hoogsensitiviteit en stress te verkennen. Met behulp van de online enquête zijn de copingstrategieën en behoeftes van hoogsensitieve personen in kaart gebracht. En door middel van semi-gestructureerde expertinterviews heeft de onderzoeker stresssignalen en mogelijke oplossingen voor het signaleren hiervan inzichtelijk gemaakt. Tijdens de ideation fase is er gebruik gemaakt van een brainstormsessie om zoveel mogelijk ideeën voor een beroepsproduct te ontwikkelen op basis van de resultaten uit de eerder genoemde onderzoeksmethoden. Het onderzoek resulteerde in een online training voor het vroegtijdig signaleren van stress door overprikkeling bij HSP.
Uit het secondary research is gebleken dat stress ontstaat als gevolg van een aantal kenmerkende eigenschappen die verband houden met hoogsensitiviteit. De mate waarin iemand wordt beïnvloed door verschillende soorten zintuiglijke prikkels en hoe een individu daarop reageert kunnen worden beschouwd als kwetsbaarheidsfactoren. Deze verhoogde gevoeligheid verstoort de emotionele beoordeling en regulatie met als gevolg een disproportionele stressreactie van het autonome zenuwstelsel. Ook zouden disfunctionele overtuigingen een mediërende rol kunnen spelen tussen hoogsensitiviteit en stress. Enkele antwoorden op de vragen uit de expert interviews hadden betrekking op stress als gevolg van hoogsensitiviteit. Deze resultaten lieten zien dat geen goed onderscheid kunnen maken tussen ik en de ander, negatieve overtuigingen en het wantrouwen van de eigen waarneming leidde tot overprikkeling bij hoogsensitieve personen. Daarnaast toonden de resultaten van de online enquête aan dat veel hoogsensitieve personen een emotionele copingstrategie hanteren in stressvolle situaties en te laat doorhebben dat zij overprikkeld raken. Enkele belangrijke gevolgen zijn een overvol hoofd en verlies van contact met het lichaam. De oplossing voor het signaleren van stress door overprikkeling wordt hoofdzakelijk gezocht binnen de emoties. Het overgrote deel verleent de voorkeur aan een oplossing die zelfstandig en overal toepasbaar is. De expertinterviews wezen uit dat de stresssignalen onder te verdelen waren in vier verschillende gebieden: cognitief, emotioneel, fysiek en spiritueel. Mogelijke oplossingen die aan werden gedragen door de experts hadden betrekking op het in kaart brengen van stresssignalen en onder woorden brengen van emoties.
En als laatste zijn de resultaten van de inspiration fase naast de brainstormsessie gelegd om een beroepsproduct te ontwikkelen om hoogsensitieve personen te ondersteunen in het signaleren van stress door overprikkeling. Met als resultaat de online training bestaande uit psycho-educatie over hoogsensitiviteit, overprikkeling en stress in combinatie met oefeningen om stress signalen in kaart te brengen, energiegevers inzichteli