Samenvatting

In het archeologisch werkveld worden veel vondsten, waaronder metalen objecten, gereinigd en geconserveerd. Het doel hiervan is de objecten in een zo’n stabiel mogelijke staat te krijgen en te houden. Over het conserveren van archeologisch metaal is al vele malen geschreven. In zowel binnen- als buitenland bestaan er publicaties over dit onderwerp. Door het grote aantal publicaties en de verschillende methoden die hierin staan beschreven, is het lastig te achterhalen welke methoden theoretisch gezien de voorkeur verdienen.
 
Vanuit de praktijk worden door conserveringsspecialisten en hobbyisten diverse methoden gebruikt die dikwijls een ander eindresultaat opleveren. Deze eindresultaten zien er niet alleen verschillend uit, maar hebben ook ieder hun eigen werking op het metaal. Om te bepalen wat de invloed is van deze reinigings- en conserveermethoden is er een onderzoek uitgevoerd. Het is namelijk van belang conserveringsmethoden- en producten te gebruiken die de objecten niet schaden en onderzoek in de toekomst mogelijk houdt. Ook is de levensduur van het gebruikte conserveringsmiddel van belang.
  
Dit onderzoek vergelijkt in praktische zin diverse conserveringsmethoden, waarna een uitspraak volgt over welke methoden de voorkeur verdienen in gebruik omdat ze de beste prestaties leveren. Voor dit onderzoek zijn er diverse stappen genomen. Aan de hand van interviews, literatuur- en een materiaalonderzoek is de nodige informatie verzameld om tot het eindresultaat te komen. In dit eindresultaat zijn uiteindelijk de meest geschikte methoden voor conservering opgenomen. 
 
Het afstudeerproduct bestaat uit twee delen: 1) Het verslag volgens de normen van Saxion Hogeschool en 2) een handleiding waarin enkel de zaken beschreven staan met betrekking tot het reinigen en conserveren van archeologisch metaal. Hiervoor is gekozen omdat op deze wijze de handleiding gemakkelijker gebruikt kan worden door diverse partijen die geïnteresseerd zijn in dit onderwerp en het een breder publiek kan aantrekken.
 
In het verslag staat beschreven wat de invloed is van de diverse reinigings- en conserveermethoden toegepast op archeologisch ijzer, koperlegeringen, lood-tin legeringen en zilver. Alle onderzochte methoden in dit onderzoek zijn door de auteur herhaald, waarna deze vier weken in een microklimaatkast zijn geplaatst. In deze klimaatkast is de temperatuur, het zout- en vochtgehalte met enige regelmaat verhoogd. Op deze wijze treden degradatie- en corrosieprocessen versneld op. Hierdoor kan na een wekelijkse waarneming geconcludeerd worden wat de invloed is van de gebruikte methoden op de onderzochte metalen. Alle hoofdstukken samen geven een beschrijving van de stappen die genomen moeten worden vanaf het moment dat een archeologisch (metalen) object wordt opgegraven, tot aan het moment van deponeren.
 
In de handleiding staat een selectie van de hoofdstukken uit het verslag. Aan de hand van teksten, ondersteund door diverse afbeeldingen, wordt duidelijk gemaakt welke reinigings- en conserveermethoden de voorkeur verdienen in het archeologisch werkveld en welke achterwege gelaten moeten worden. De methoden die de voorkeur verdienen worden gebruikt tijdens de vondstverwerking bij de VUhbs, om de kwaliteit van de conservering te verbeteren. Uit de resultaten blijkt dat de beste manier van reinigen en het onschadelijk maken van chloriden verschilt per metaalsoort. Wanneer men koperlegeringen of zilver chloriden-vrij wil maken, dan kan dit het beste met benzotriazol gebeuren. Voor ijzer gebeurt dit met natriumhydroxide. Lood bevat geen chloriden, en hoeft daardoor enkel gereinigd te worden voor behandeling. De wijze waarop dit plaatsvindt heeft geen negatieve gevolgen voor het loden object, zolang er geen zandstraler of andere attributen gebruikt worden die het oppervlak beschadigen. Voor het reinigen van zilver blijkt r