Samenvatting

De kleuter is een ‘waarom-vragend’ kind in de leeftijd van drie tot zes jaar dat druk bezig ismet het vormen van zijn eigen zelfbeeld. Door het besef van zijn eigen ik, leert de kleuter zijneigen emoties kennen en herkennen. Zo leert de kleuter ook verdriet en angst kennen. Vaakontstaan zijn angsten door, voor ons volwassenen, onschuldige angsten voor eigenfantasieën. Een krokodil onder het bed of een spook achter het raam. Aan de ouder de taakom deze angsten weg te halen, maar belangrijk hierbij is om de kleuter niet uit zijnfantasiewereld te halen en de angsten heel serieus te nemen. Dit is zijn manier om hetonbekende in te vullen en zich op deze manier veilig te voelen. Iets wat hij nodig heeft nu hethechtingsproces is afgerond, de kleuter zelfstandiger gaat worden en afscheid niet meer ietsangstigs is voor de kleuter. De kleuter is namelijk op zijn leeftijd in staat om het verschil tekennen tussen leven en dood. Kijk maar eens naar kinderen die tijdens een rollenspeliemand doodschieten, waarbij de ander dood op de grond valt. Als ouder is het verstandigom de grote nieuwsgierigheid van de kleuter te gebruiken om doodgaan en afscheid nemenbespreekbaar te maken. Voor de kleuter staat ‘voor altijd’ en ‘nooit meer’ namelijk nog gelijkaan ‘weg’. Iets wat voor hem meestal nog tijdelijk is. Deze tijdelijkheid moet bij het besprekenvan de dood plaats maken voor onomkeerbaarheid. Iets wat voor de kleuter van groot belangis om echt te kunnen begrijpen wat doodgaan betekent. Het is goed om te wijzen op dodedingen die je dagelijks tegen kan komen. Denk aan een dode vogel, insect of plant. Dit zijnmomenten van herhaling dat doodgaan betekent dat iets of iemand niet meer terug komt.Daarnaast zijn prentenboeken ook een heel goed hulpmiddel om doodgaan en afscheidnemen bespreekbaar te maken en uit te leggen aan de kleuter. De personages uit hetprentenboek vertellen de kleuter het verhaal vanuit hun ogen. Op die manier maakt dekleuter in zijn beleving de situatie voor het eerst mee. Een goed hulpmiddel om de kleutermee te nemen in de situatie van het rouwen. Zo krijgt de kleuter op een laagdrempeligemanier toegang tot de nieuwe situatie waarin uitgelegd wordt dat de dood onomkeerbaar isen dat afscheid en verdriet na een tijd plaats maken voor herinneringen. Herinneringen gaanniet dood, maar blijven voor altijd. Door het prentenboek voor te lezen aan de kleuter,ontstaat er een interactie tussen de ouder en de kleuter. Deze interactie is vooral fijn voorouders die het zelf moeilijk vinden om een onderwerp als doodgaan en afscheid nemen aante snijden bij hun kleuter. De ‘waarom-vragen’ kunnen soms confronterend zijn en hetprentenboek biedt de antwoorden die voor een ouder soms zelf zo moeilijk te verwoordenzijn.