Samenvatting

Dit afstudeeronderzoek is uitgevoerd in opdracht van, en in samenwerking met, Bureau Archeologie en Monumentenzorg van de gemeente Almere. In het onderzoek is gekeken naar de verschillen in samendrukking per textuur tussen de Aqualockboor (diameter: 7 centimeter) en de handgutsboor (diameter: 3 centimeter). Dit onderzoek komt voort uit eerdere veldonderzoeken, waaruit bleek dat genoemde boormethodes verschillende resultaten opleverden. Het veldonderzoek is uitgevoerd met behulp van EARTH-intergrated archaeology. Het veldonderzoek heeft plaatsgevonden van oktober 2017 tot juni 2018.
In dit afstudeeronderzoek zijn 115 Aqualockboringen vergeleken met gepaarde handgutsboringen. Het doel hiervan was om duidelijk te maken in welk sediment zich de belangrijkste verschillen voordoen. Dit is gedaan door de boorbeschrijvingen statistisch te analyseren op de gemiddelde dieptes en het verschil in dikte van de beschreven textuurlagen. Voor deze analyse is onder andere gebruikgemaakt van T-toetsen, correlatiecoëfficiënten en Z-toetsen. De gemeente Almere hanteert in haar standaard Programma van Eisen (PvE) voor verkennende booronderzoeken een maximale afwijking van vijf centimeter in diepteregistratie.
Er is onderzocht hoeveel afwijking er bestaat tussen de beschreven textuurlagen per meter. Hierbij is alleen gekeken naar de hoofdtexturen van het klei en het veen. Uit de T-toets bleken bijna alle berekende afwijkingen boven de 5% zijn. Deze verschillen zijn significant. De correlatietesten en verklarende variantie lieten zien dat de afwijking gering is. De Z-toets toonde aan dat slechts 10% van alle afwijkingen zich binnen de vijf centimeter bevindt.
De oorzaak van de beschreven textuurafwijkingen is niet alleen de verschillende boormethodes, maar ook werkwijze van de veldmedewerker. De textuurafwijkingen zijn mede veroorzaakt door het gebruik van een plastic meetlint dat niet stevig is bevestigd, afronding en verschil in interpretatie in het veld. Een plastic meetlint kan uitrekken, daarnaast is deze niet secuur neergelegd in een glooiend landschap. In het veld zijn de dieptes afgerond op vijf centimeter. Deze afronding kan bij een maximale afwijking van vijf centimeter funest zijn. Als laatste bevindt het grootste probleem zich in het verschil tussen de interpretatie in het veld. De ondergrond kent veel venige klei en kleiig veen, deze twee grondsoorten lijken op elkaar en verschillen nauwelijks in lutumpercentage. Hierdoor is het bijna niet mogelijk om in het veld goed onderscheid te maken.
Uit het onderzoek is gebleken dat er geen systematische fout is op het gebied van de diepteregistratie tussen beide boormethodes. Dit geldt voor de top van het pleistocene ondergrond en de top van het veen. Met behulp van de T-toets is berekend dat de verschillen niet significant afwijken. De correlatietesten en de verklarende varianties laten zien dat de verschillen in diepteligging nagenoeg willekeurig zijn. Ook hier laat alleen de Z-toets zien dat het merendeel van de gemeten afwijkingen buiten de acceptabele norm ligt. Slechts 10% ligt binnen de marge van vijf centimeter.
Op basis van het uitgevoerde onderzoek is gebleken dat er nagenoeg geen verschil is in samendrukking per boormethode. De gemeten verschillen in relatie tot de verschillende texturen kunnen verklaard worden door verschil in interpretatie en de gebruikte beschrijvingsmethode. Daarnaast speelt de ervaring van de veldmedewerker hierin een grote rol.