Samenvatting

Samenvatting
 
Van februari 2020 tot en met juli 2020 is in het kader van het afstuderen aan de opleiding Archeologie (HBO-Bachelor) een beroepsproduct met bijbehorend verantwoordingsdocument opgesteld. De opdrachtgever voor dit product is Masja Parlevliet, Programmamanager Cultuur & Erfgoed en Senior Archeoloog namens de gemeente Apeldoorn.
 
KaderDe bronzen halsringen van Uddel (vroege ijzertijd) zijn tijdens het turfsteken in 1858 dicht bij het hedendaagse Bleekemeer (Uddel)gevonden en zijn gecategoriseerd als depositievondst. De halsringen zijn tot op de dag van vandaag een van de best bewaarde “offergaves” die in Nederland in het veen zijn aangetroffen. De halsringen werden in 1858 in bruikleen aan het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden geschonken en zijn sindsdien een vast onderdeel van de prehistorische collectie. In 2015 werden de halsringen tijdelijk in Apeldoorn aan het CODA-museum uitgeleend om voor de Open Monumentendag met het thema “Kunst en Ambacht” ingezet te kunnen worden.  De bronzen halsringen van Uddel worden als archeologische topstukken van de gemeente Apeldoorn gezien. Hierom zijn tijdens deze periode replica’s van beide halsringen gemaakt door bronssmid Reinhard Rubenkamp. Deze werden kort nadat de originele halsringen weer in het RMO lagen in het CODA-museum tentoongesteld. Vanuit de gemeente Apeldoorn werd de vraag gesteld of er een andere mogelijkheid, naast het tentoonstellen van de replica’s, kon worden bedacht om de halsringen van Uddel nog meer in het licht te zetten. Hierbij kwam naar voren dat met name het smeedproces van de Wendelring wat meer aandacht mocht krijgen.
 
Doel en methodiek
Voor dit afstudeerproduct is gekozen om het onderzoek met betrekking tot de Wendelring breder te trekken dan alleen het smeedproces. Het hoofddoel van dit onderzoek is om deze reden gericht op het verkrijgen van informatie nodig om de levenscyclus van de Wendelring van Uddel weer te geven in de vorm van drie digitale illustraties. Daarbij is het belangrijk dat de informatie zo correct als mogelijk wordt weergegeven. De probleemstelling luidt daarom als volgt:
 
“Wat is er bekend over de levenscyclus van de Wendelring uit Uddel en hoe kan dit op archeologisch verantwoorde manier worden geïllustreerd?”
 
Vanuit deze vraag zijn er verschillende deelvragen opgesteld. Tijdens het onderzoek is voor het beantwoorden van deze vragen voornamelijk interdisciplinair literatuuronderzoek uitgevoerd met aanvulling van interviews met archeologische illustratoren uit het werkveld.
 
Bij het uitvoeren van het onderzoek is er gekeken naar een aantal onderzoeksthema’s om de levenscyclus zo volledig als mogelijk weer te geven. Dit zijn: 1. De context en herkomst van de Wendelring, 2. Het smeedproces van de Wendelring, 3. De locatie waar de Wendelring het laatst is aangekomen en 4. Het ritueel rondom de depositie van de Wendelring (inclusief de andere halsring van Uddel). Vanuit deze thema’s is er besloten om het stappenplan van het smeedproces (ontstaan Wendelring) te illustreren, een reconstructietekening van de aankomst van de Wendelring in een nederzetting uit (vroege ijzertijd) Uddel te maken en een wat vrijere illustratie te maken die het ritueel (inclusief de mythologie) van de halsringen probeert weer te geven. Al deze digitale illustraties hebben een resolutie van 600 dpi, waardoor men erg ver kan inzoomen en elementen zeer gedetailleerd kan bekijken. De digitale illustraties zijn hierdoor op elk gewenst platform inzetbaar. Als bijproduct is een tips en tricks lijst opgesteld vanuit de literatuur, het werkveld en vanuit eigen ervaringen. Te gebruiken voor eenieder die in de toekomst archeologisc