Samenvatting

Dit onderzoek heeft zich gericht op de twee ACT teams (Assertive Community Treatment) van Arkin waarbij is onderzocht welke houdingsaspecten - passend bij herstelgericht werken - de teamleden van Arkin ACT inzetten om eventuele stigmatisering vanuit de hulpverlening naar de cliënten toe te voorkomen. Het onderzoek is tot stand gekomen door middel van praktijkgericht kwalitatief onderzoek. Voorafgaand en tijdens het onderzoek heeft er literatuuronderzoek plaatsgevonden en zijn cliënten en teamleden van Arkin ACT geïnterviewd. Aan de cliënten is gevraagd naar hun ervaringen omtrent stigmatisering vanuit het team en er is uitgevraagd welke houdingsaspecten van herstelgericht werken zij terug zien komen in de behandeling. De teamleden hebben verteld over hun ervaringen omtrent stigmatisering vanuit de hulpverlening en welke aspecten van het herstelgericht werken zij belangrijk vinden en al dan niet inzetten. Uit de resultaten is gebleken dat Arkin ACT in hoge mate herstelgericht te werk gaat. De cliënten zien veel houdingsaspecten van het herstelgericht werken terug in de behandeling en in de relatie met de teamleden. De cliënten geven allen aan erg tevreden te zijn met de zorg. Zij voelen zich gelijkwaardig aan de teamleden en hebben veel inspraak, bijvoorbeeld over medicatie. De cliënten zeggen in hun eigen kracht gezet te worden en gemotiveerd te worden om zelf verantwoordelijkheid te nemen over de behandeling. Daarnaast hebben ze nooit stigmatisering vanuit het team ervaren; de cliënten hebben allen aangegeven dat ze serieus genomen worden en dat ze worden gezien als een uniek persoon. De teamleden hebben dezelfde houdingsaspecten benoemd als de cliënten. Alle teamleden vinden het belangrijk om herstelgericht te werk te gaan en zo min mogelijk dwang en drang toe te passen. Gelijkwaardigheid is het streven en daarnaast hanteren de teamleden een hoopvolle houding. Zij zien ieder herstelproces als uniek. Daarnaast vinden de teamleden de diagnose uit de DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders 5t Edition) niet het belangrijkste; ze vinden het belangrijker wat iemand ervaart en hoe er gezorgd kan worden dat iemand weer een volwaardige plek in de samenleving aan kan nemen. Dit zorgt er ook voor dat de teamleden hun eigen normen en waarden aan de kant moeten zetten, want die van de cliënt zijn leidend. Sommige teamleden zeggen hun eigen herstelverhaal te delen, anderen zien dit als speciale interventie en laten dit mede afhangen van de persoon. De teamleden zijn zich allen bewust van het risico van stigmatisering. Zij zeggen zichzelf wel eens te betrappen op een dergelijke houding, echter dan wel anders te gaan handelen. In het team komen nog stigmatiserende houdingen voor. Er zijn teamleden die collega’s daar actief op aanspreken. Tevens worden soms trainingen over dit thema aangeboden. Deze maatregelen zijn echter dus nog niet voldoende gebleken. Een aandachtspunt die naar voren is gekomen, is dat er meer aandacht mag zijn voor het onderwerp stigmatisering vanuit de hulpverlening. De cliënten hebben geen stigmatisering ervaren, echter hebben de teamleden wel aangegeven dat zij dit in het team zien voorkomen. Bewustwording kan gecreëerd worden door het volgen van meer trainingen en door communicatie tussen de cliënten en de teamleden over dit onderwerp. Daarnaast mogen de teamleden nog meer hun eigen ervaringen delen. Sommigen doen dit al, echter nog niet iedereen. Uit dit onderzoek en uit eerder onderzoek blijkt dat deze maatregelen stigmatisering wegneemt en de therapeutische relatie gelijkwaardiger maakt. Geen cliënt ervaart negatieve kanten van het delen van het eigen herstelverhaal door hulpverleners.