Samenvatting

Dit onderzoek is uitgevoerd om een antwoord te vinden op de vraag of interventies als materiaalverkenning en begeleid spel, voorafgaand aan het spel met een medeleerling, het aangaan van positieve sociale contacten bevorderen bij jonge risicoleerlingen met communicatieproblemen in de leeftijd van 4 tot en met 6 jaar. Het onderzoek is uitgevoerd met 3 jonge risicoleerlingen met bovengenoemde problematiek. In totaal zijn er 5 interventies gepleegd waarbij een nul- en een eindmeting hebben plaatsgevonden. De drie tussenliggende interventiemomenten hebben bestaan uit begeleid spel met de jonge risicoleerling en heeft hij aansluitend met zijn vaste spelpartner gespeeld. Alle spelmomenten zijn vastgelegd op film en geanalyseerd met behulp van spelobservatielijsten. Aan dit onderzoek kunnen geen harde conclusies worden verbonden gezien de beperkte omvang. Door de gekozen opzet en uitvoering mag aangenomen worden dat de conclusie gelezen kan worden als een aan redelijkheid grenzende waarschijnlijkheid. Dit onderzoek laat zien dat door de inzet van een beperkte hoeveelheid eenvoudige materialen, meerdere spelmomenten in korte tijd (binnen drie weken), een vaste spelpartner en een prikkelarme spelomgeving er voor de leerling veel mogelijkheden tot exploreren ontstaan. Wanneer dit manipulerend spel wordt begeleid waarbij men start met observeren en verwoorden van handelingen kan vervolgens bij het spel worden aangesloten. Dit biedt een mogelijkheid om de zone van naaste ontwikkeling aan te spreken. Deze opzet heeft geleid tot een toename van het aantal positieve sociale contacten. Door de nul- en eindmeting tegen elkaar af te zetten is tevens een verschuiving zichtbaar geworden naar een hoger sociaal speldomein. De resultaten wijzen in de richting van de conclusie dat leerlingen met communicatieproblemen begeleid dienen te worden vanuit een lage spelvorm zoals het manipulerend spel, met de inzet van sensopatische materialen waardoor zij mogelijk meer positieve sociale contacten aangaan.