Samenvatting

In dit onderzoek wordt het spel 'Ken je kwaliteiten'(1) gebruikt om te bepalen of het spelen van het spel bijdraagt aan het identiteitsbewustzijn van leerlingen van het tweede leerjaar VMBO van 'Melanchthon Kralingen'.
De hoofdvraag van dit onderzoek luidt als volgt: Hoe draagt het spelen van het spel 'Ken je kwaliteiten' bij aan het identiteitsbewustzijn van leerlingen uit het tweede leerjaar VMBO van 'Melanchthon Kralingen'?
Om tot een antwoord op de hoofdvraag te komen zijn de volgende deelvragen geformuleerd:
1. Wanneer zijn leerlingen in staat tot reflectie?
1a. Zijn leerlingen uit het tweede leerjaar van 'Melanchthon Kralingen' in staat tot reflectie?
2. Wanneer zijn leerlingen in staat tot het ontwikkelen van empathie?
2a. Zijn leerlingen uit het tweede leerjaar van 'Melanchthon Kralingen' in staat tot het ontwikkelen van empathie?
3. Welke kwaliteiten zijn aan de hand van het spel te ontdekken?
4. Waarom past het gebruiken van het spel bij het vak GL?
Om bovengenoemde vragen te kunnen beantwoorden is er een literatuurstudie gedaan, is er een les gegeven in vier klassen waarin het spel gebruikt werd en zijn er vier interviews met leerlingen afgenomen.
Uit het onderzoek blijkt dat het vermogen tot reflectie en empathie basisvoorwaarden zijn om inzicht te krijgen in persoonlijke kwaliteiten. Daarnaast geeft ongeveer vijfennegentig procent van de onderzochte leerlingen aan dat ze door de les en het spelen van het kwaliteitenspel echt iets geleerd hebben. Dit laat zien dat het spel in positief opzicht bijdraagt aan het identiteitsbewustzijn van de leerlingen uit het tweede leerjaar van Melanchthon Kralingen.
Er zijn naar aanleiding van het onderzoek ook een aantal aanbevelingen te geven.
In de interviews is naar voren gekomen dat de geïnterviewde jongens aangaven wat meer moeite hebben met reflecteren. De meisjes hebben geen probleem om te reflecteren. Een interessant vervolgonderzoek zou zijn om te kijken of er verschil is in de reflectievaardigheid tussen mannen en vrouwen in het algemeen en bij deze leeftijdsgroep in het bijzonder.
Door de opzet van het spel, waarin leerlingen elkaar kaartjes kunnen geven om zo elkaars kwaliteiten te benoemen wordt het empatisch vermogen gestimuleerd. Het kan daarnaast zeker bijdragen aan een positieve sfeer in de klas. Bovendien kan deze spelvorm er voor zorgen dat leerlingen kwaliteiten leren kennen waarvan ze zich nog niet bewust zijn dat ze die hebben.
Aan te bevelen is om de les verder uit te breiden ten opzichte van de in dit onderzoek gebruikte format, om een nog beter resultaat te krijgen. Hierbij zal er uitgebreider aandacht zijn om de diverse kwaliteiten te behandelen. Tevens zou het goed zijn om meer tijd te nemen voor nabespreken. Dit zou de opbrengst van de les nog meer vergroten. Er zouden dus drie lessen gemaakt kunnen worden. Eén les met de verkenning van het onderwerp en de woorden, één les waarin het spel gespeeld wordt en één les waarin er een nabespreking plaatsvindt.
Het zou helemaal mooi zijn als het spel een steeds terugkerend element zou zijn in de godsdienstlessen gedurende de hele schoolperiode. Als het onderwerp steeds terugkomt, blijft het ook beter hangen en kunnen de leerlingen er nog meer aan hebben. Ze ontwikkelen zich zo sterk in de vier jaar op school dat er iedere keer weer nieuwe inzichten bijkomen. Deze inzichten kunnen ook invloed hebben op de kwaliteiten die ze hebben en nieuwe ontdekken.
(1)Uitgegeven door het CPS in 2011