Samenvatting

Mensenrechten zijn een belangrijk onderwerp in de zorg voor mensen met een psychiatrische problematiek. Dit staat omschreven in zowel de Nederlandse als de wereldwijde definitie van sociaal werk. In het beroepsprofiel van de HBO verpleegkundige staat omschreven dat ook zij toepasselijke wet- en regelgeving moeten kunnen inzetten. Echter blijkt toch dat de mensenrechten in de zorg voor mensen met een psychiatrische problematiek niet voldoende worden gewaarborgd. Om te kijken in welke mate deze stelling van toepassing is in de praktijk, is er binnen GGz Breburg; ART-Team Oosterhout onderzoek gedaan naar de in welke mate de mensenrechten bewust worden ingezet in een ambulant team in de ggz. Hoe kijken de zorgprofessionals hier zelf tegenaan? Zijn zij zich bewust van de mensenrechten in de zorg die zij bieden? Hoe zetten zij de mensenrechten zelf in? Wat hebben zij nodig om dit zo optimaal mogelijk bewust in te zetten?

In eerste instantie is er informatie verkregen die aansluit bij dit onderzoek aan de hand van relevante literatuur. Vervolgens is, aan de hand van de bovenstaande vragen, de volgende onderzoeksvraag opgesteld: ‘Op welke wijze kunnen hulpverleners van ART-team Oosterhout van GGZ Breburg zo optimaal mogelijk vorm geven aan het bewust inzetten van de mensenrechten in de ambulante begeleiding aan mensen met ernstige psychische aandoeningen?’ Het doel van dit onderzoek is inzicht te geven in de mate van bewustzijn en de mate van het inzetten van mensenrechten in de ondersteuning die ART-Team Oosterhout biedt aan mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen.

Om een antwoord op de onderzoeksvraag te kunnen geven, is een mixed-method onderzoek uitgevoerd. Hierin is een enquête uitgevoerd en zijn er verschillende interviews afgenomen binnen ART-Team Oosterhout. De enquête was gericht op welke mensenrechten van toepassing zijn en in welke mate deze al werden ingezet. De interviews waren gericht op het bewustzijn van de mensenrechten, een verdieping op de beroepspraktijk en welke actiepunten volgens de zorgprofessionals helpend zouden zijn om de mensenrechten optimaal bewust in te zetten.

De belangrijkste resultaten die hierin naar voren kwamen, waren dat bijna alle mensenrechten van toepassing zijn binnen ART-Team Oosterhout. Enkel de rechten die te maken hebben met een goede woon- en leefomgeving binnen de instelling, psycho-chirurgische ingrepen en experimenten zijn in hun geheel niet van toepassing. Daarnaast waren er nog enkele stellingen die niet van toepassing waren. Gemiddeld genomen worden de mensenrechten goed tot zeer goed gewaarborgd. Wel is het zo, dat deze rechten onbewust worden ingezet. Het team wordt onbewust bekwaam geacht. Zij stellen wel dat wanneer het bewustzijn vergroot wordt, dat de inzet automatisch zal verbeteren. Om het bewustzijn te vergroten hebben ze dan ook verschillende actiepunten geformuleerd. Zo zouden een presentatie of klinische les helpend zijn, evenals een artikel, poster of folder of een verplichte e-learning. Op basis van deze actiepunten zijn de aanbevelingen geformuleerd.