Samenvatting

Het onderzoek is gericht op de kwaliteit en waarde van het keurmerk BREEAM-NL. Dit keurmerk is door de Dutch Green Building Council (DGBC) op de Nederlandse markt gebracht met het doel de duurzaamheid van gebouwen meetbaar te maken.
BREEAM-NL is een vertaling van het Britse BREEAM naar de Nederlandse taal en markt. Het keurmerk bestaat al 20 jaar en heeft andere grote internationale keurmerken als LEED en Green Globe voortgebracht. Gezien deze positieve achtergrond schept BREEAM-NL ook veel vertrouwen voor de Nederlandse markt.
Vanaf de aankondiging in januari 2008 om het Britse BREEAM te introduceren op de Nederlandse markt krijgt het initiatief veel steun. Tientallen marktpartijen sluiten zich aan als Founding Partners en Participanten van de DGBC.
Op 1 oktober 2009 heeft de DGBC de eerste versie van BREEAM-NL gelanceerd. BREEAM-NL is in tegenstelling tot de meeste al bestaande keurmerken op de Nederlandse markt geen rekeninstrument, maar een geavanceerde checklist. Het keurmerk bestaat uit negen categorieën; Management, Gezondheid, Energie, Transport, Water, Materialen, Afval, Landgebruik & Ecologie en Vervuiling. Hiermee beoordeelt BREEAM-NL het totale aspect van duurzaamheid van een gebouw in tegenstelling tot de bestaande Nederlandse duurzaamheidkeurmerken die maar een deel hiervan beoordelen.
Duurzaamheid is een veelomvattend begrip, dit komt ook tot uiting in de maar liefs negen categorieën in BREEAM-NL. Op de Nederlandse markt blijkt van deze negen categorieën voornamelijk energie veel aandacht te krijgen. De uitputtende voorraden fossiele brandstoffen en de schadelijke uitstoot maken dit ook tot het belangrijkste onderdeel van duurzaam bouwen. De verwachting is echter dat dit binnen 20 jaar verschuift naar de bouwmaterialen.
Ondanks de grote waarde van de categorie Materialen, wordt er op de Nederlandse markt weinig aandacht aan besteed. De twee belangrijkste eisen (credits) in BREEAM-NL voor het waarderen van duurzame materialen zijn MAT 1 en MAT 5. MAT 1 beoordeelt de gebruikte materialen op de milieubelasting op basis van een Levens Cyclus Analyse en MAT 5 waardeert het gebruik van materialen met een verantwoorde herkomst.
Voor het bepalen van de milieubelasting van de materialen in MAT 1 moet gebruik worden gemaakt van de duurzaamheidkeurmerken GreenCalc+ en GPR Gebouw. Deze twee keurmerken rekenen met verschillende waarden waardoor verschillende resultaten worden bereikt. Het toelaten van twee instrumenten om dezelfde bewijslast aan te leveren die niet hetzelfde resultaat geven is ontoelaatbaar. Om dit probleem op te lossen wordt een materialendatabase ontwikkeld. De ontwikkeling hiervan staat echter nog in de kinderschoenen en zal voorlopig nog niet gereed zijn. Omdat de materialendatabase op korte termijn geen uitkomst bied, verdiend het aanbeveling één instrument aan te wijzen. GPR Gebouw geniet van deze twee de voorkeur. Naast de gunstiger score die het oplevert is het eenvoudiger van opzet en geschikter als ontwerptool. GPR Gebouw is echter dusdanig eenvoudig dat deze een onvolledig beeld geeft. Het instrument maakt bijvoorbeeld geen onderscheid in verschillende diktes van wanden, kolommen en vloeren. Daarnaast verdient het gebruik als ontwerptool aandacht van verbetering.
Om het bepalen van de milieubelasting te verbeteren wordt aanbevolen een instrument te ontwikkelen die geschikt is als ontwerptool. Om het gebruik als ontwerptool te verbeteren dient de duurzaamheid van materialen per toepassing overzichtelijk te worden weergegeven. De duurzaamheid van materialen kan ten opzichte van elkaar worden gevisualiseerd door gebruik te maken van labels in combinatie met een letter en een kleur. Deze visuele indicatie wordt ook gebruikt bij het energie- en GreenCalc+ label.
Daarnaast dient het een goede balans te zijn tussen een exacte rekenmethode en een simpele ontwerptool. Gesteld kan worden dat de balans ligt tussen GreenCalc+ en GPR Gebouw. De opbouw als checklist zoals GPR Gebouw is een goed uitgangspunt voor een goede ontwerptool.
Voor het beoordelen van de herkomst van materialen in MAT 5 wordt er onderscheid gemaakt in vier verschillende herkomstklassen. Waarbij herkomstklasse 1 de hoogste is en gewaardeerd wordt met 3 punten, en herkomstklasse 4 de laagste met 1 punt. In een tabel wordt per herkomstklasse weergegeven welke bewijslasten geleverd kunnen worden. Het FSC-keurmerk geldt bijvoorbeeld voor hout als bewijslast voor een verantwoorde herkomst, en valt in de hoogste herkomstklasse. Voor hout gelden dergelijke keurmerken die de duurzame herkomst aantonen. Dit is echter niet het geval bij andere bouwmaterialen. Het aantonen van een betrouwbare herkomst is daarom bij andere materialen lastig. De tabel met de herkomstklassen en bijbehorende bewijslasten is letterlijk overgenomen en niet vertaald naar de Nederlandse markt. Het ISO-14001 milieumanagementsysteem wordt in de creditomschrijving ook genoemd. Dit certificaat is leverbaar op de Nederlandse markt maar met dit certificaat kan slechts de derde herkomstklasse worden behaald. Door deze onvolledige credit is het behalen van de totale punten een onmogelijke opgave.
Om de toepassing van MAT 5 te verbeteren wordt aanbevolen om materiaal-specifieke eisen op te stellen die een duurzame herkomst verantwoorden. Elk materiaal heeft zijn specifieke levenscyclus. De voorwaarden om te spreken van een verantwoorde herkomst zijn daarom ook afhankelijk van het van toepassing zijnde materiaal. Deze eisen kunnen volgens de BREEAM-NL systematiek als checklist worden gerangschikt. Iedere eis heeft een bepaalde waarde, deze waarde wordt gewaardeerd met punten. Een materiaal kan vervolgens getoetst worden volgens deze checklist. Afhankelijk van de behaalde eisen uit de checklist wordt een score gehaald. Deze score is weer gekoppeld aan de waarderingen Pass, Good, Very Good, Excellent en Outstanding. Afhankelijk van de behaalde kwalificatie kan worden vastgesteld of het materiaal een onderbouwde herkomst heeft en met hoeveel punten dit kan worden gewaardeerd.
Uit het onderzoek blijkt dat het keurmerk BREEAM-NL een betrouwbaar en vernieuwend keurmerk is. Een gebouw ontwerpen volgens de richtlijnen van BREEAM-NL levert een kwalitatief duurzamer gebouw op. Daarentegen is het keurmerk relatief nieuw op de Nederlandse markt en is verdere ontwikkeling op onderdelen nog wenselijk. Voornamelijk de categorie Materiaal verdient hierbij de aandacht.